کورش شیرانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
وحید چیت ساز - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
رضا مدرس - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

مورفولوژی رودخانه متاثر از عوامل مختلف اقلیمی، زمین شناسی و ویژگی های سطحی کانال و حوضه آبریز است. در این مطالعه به منظور بررسی نقش عوامل فوق بر مورفولوژی حوضه آبریز زاینده رود در استان اصفهان ابتدا44 واحد هیدرولوژی در منطقه مشخص گردید و تعداد 2695 بازه رودخانه از رتبه های متفاوت با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی در حوضه های مذکور جدا گردید. سپس با استفاده از همین روش عوامل مختلف اقلیمی و زمین شنتاسی برای هر بازه مشخص گردید و رابطه بین این عوامل و نسبت طول انواع مورفولوژی رودخانه بدست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد نسبت پیچانرودی رابطه مستقیمی (در سطح 95 درصد برابر ( r=0/49) با تیپ پوشش گیاهیی و سازندهای فرسایش پذیر داشته و تحت تاثیر عوامل فیزیکی حوضه آبخیز نیست. در حالیکه نسبت جریانهای مستقیم با طول حوضه و نسبت جریانهای شریانی با مساحت و محیط حوضه رابطه مستقیم(در سطح 95 درصد به ترتیب برابر ( r=0/36 و ( r=0/34) و با شیب رابطه معکوس(( r=0/34) دارند. به عبارت دیگر نسبت جریانهای پیچانرودی تحت تاثیر عوامل فیزیکی حوضه نبوده و بار رسوب و نسبت سازندهای فرسایش پذیر در گسترش آن دخالت دارند.

مورفولوژی رودخانه ، پیچانرودی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، حوضه زاینده رود