محمود نعمتی - دانشجوی دکتری عمران آب دانشگاه تهران
حسن یزدانی - دانشجوی کارشناسی عمران- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد (مرکز فریمان)

خشکسالی از مخاطرات مهم اقلیمی است که در هر مکانی ممکن است حادث شود. هدف از این مطالعه، تحلیل خشکسالی ایستگاه سینوپتیک سبزوار در استان خراسان رضوی با داده های آماری 50 ساله از (1961-2010) می باشد. جهت پایش ابتدا به روش آزمون دنباله ها: مقادیر، تعداد خشکسالی (i=13) ، طول خشکسالی (Li=16) و مقدار خشکسالی برای هر دوره محاسبه و مجموع آن (324/6-= Si) و شدیدترین سختی خشکسالی برابر با (82/93-) و شدت بلند مدت خشکسالی 35/2- محاسبه گردید. در مرحله بعد جهت بررسی احتمالات اقلیمی بازه مورد مطالعه از روش زنجیره مارکف استفاده گردید. ابتدا به کمک نرم افزار (SPSS) داده های بارندگی را بر یک توزیع احتمالی برازش داده وبه توزیع نرمال تبدیل گردید؛ بطوریکه میانگین شاخص استاندارد بارندگی برای دوره و منطقه مورد مطالعه صفر گردید با نرمالیزه شدن شاخص استاندارد بارندگی (SPI) مقادیر شاخص محاسبه وسپس کد دهی گردید و به سه دوره خشک مرطوب ونرمال طبقه بندی گردید. با تعیین تعداد تغییر وضعیت حالت های اقلیمی درصد احتمال از حالت خشک به خشک 21 درصد ، از حالت نرمال اقلیمی به خشک 41 ، و از مرطوب به خشک صفر درصد تعیین گردید. در مرحله آخر با ضرب درایه ها در خودش، با ضرب 18 بار حالت ثابت ایجاد گردید، احتمال هر حالت اقلیمی به حالت خشکسالی برای 11 سال بعد نشان می دهد. که از وضعیت اقلیمی خشک به خشک احتمالی معادل 0/0023813 و از حالت نرمال به خشک 0/0021453 و از حالت مرطوب به خشک مقدار 0/0019271 درصد تعیین گردید.

احتمالات اقلیمی، آزمون دنباله ها، SPI، زنجیره مارکف