سارا کلبعلی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد
شجاع قربانی - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد
مهدی نادری - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد
نجیمه رشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد

پوشش سنگ ریزه سطحی با تغییراتی که در سطح خاک ایجاد میکند میتواند عاملی مهم در کنترل فرسایش خاک، به خصوص در مناطقی که استقرار پوشش گیاهی امکانپذیر نیست، باشد. این پژوهش، اثر پوششهای مختلف سنگریزه سطحی بر فرسایش خاک و خصوصیات هیدرولیکی جریان را بررسی میکند. برای این منظور تحقیق برروی 36 کرت با طول و عرض به ترتیب 20 و 0/5 متر با شیب ثابت 3 درصد با دو تیمار پوشش سنگریزه (0، 10، 20 و 30 درصد) و سه شدت جریان سطحی (5/5، 2 و 7/5 لیتر در دقیقه) انجام شد. در برخی کرتها مسافت طی شده توسط آب به 20 متر نرسید که در دبی ثابت این مسافت با درصد پوشش سنگریزه رابطه ی معکوس داشت. در دبیهای ثابت برای بقیه کرتها، افزایش میزان سنگریزه باعث افزایش عمق متوسط جریان و ضریب زبری و کاهش سرعت متوسط، عدد فرود و عدد رینولدز (به صورت ناچیز) گردید و در دبیهای متفاوت با افزایش دبی عدد فرود کاهش و بقیه خصوصیات هیدرولیکی افزایش یافت. میزان 20 درصد سنگریزه در دو شدت جریان اول و 30 درصد در شدت جریان 7/5 لیتر در دقیقه برای تشکیل نشدن رسوب موثر بود. تغییرات متوسط رواناب خروجی در خاکها با صفر درصد سنگریزه ی سطحی در اثر تغییر شدت جریان بیشتر ازدیگر خاکها بود. همچنین بررسیها نمایانگر کاهش این پارامتر در دبی ثابت با افزایش میزان سنگریزه سطحی میباشد.

شهرکرد، فرسایش خاک، دبی جریان سطحی، کرت