زهرا نامجویان - کارشناس ارشد ترویح و آموزش کشاورزی
مجتبی دهقانپور - کارشناس ارشد ترویح و آموزش کشاورزی

مردم ، منابع و مشارکت سه رکن اساسی توسعه انسانی چایدار را تشکیل می دهند با این تفاوت که مشارکت در مقایسه با دو رکن دیگر نقش ساختاری داشته و دو عامل مردم و منابع در چارچوب آن به فعلیت مطلوب در می آیند. به عبارت دیگر مشارکت به دلیل اینکه هم هدف توسعه و هم وسیله رسیدن به آن است و ضمن آنکه نقش ترکیب کننده دو عامل دیگر(مردم و منابع) را دارد، برآیند آنها نیز به شمار می آید. به همین لحاظ مشارکت از عناصر اساسی در تحقق توسعه پایدار است. اساسا توسعه بدون مشارکت واقعی مردم، نهادینه نخواهد شد. امروزه اثرات ناشی از تخریب حوزه های آبخیز از قبیصل افت آبهای زیر زمینی، پر شدن مخازن سدها از رسوبات آبرفتی، بهم خوردن تعادل زیست بوم ها و گسترش کویرها و بیابان ها، لزوم تدابیر لازم برای مدیریت حوزه های مذکور را ضروری می نماید. از سوی دیگر با شکست ساز و کارهای صرفا دولتی در مدیریت حوزه های آبخیز،استفاده از مشارکت مردم در مدیریت این حوزه ها مورد توجه قرار گرفته است. دیدگاه غالب در این زمینه بهره گیری از توان مردم جوامع محلی در کنار اعمال مدیریت کارآمد و اثربخش از سوی دولت برای مدیریت حوزه ها است. در این مقاله سعی شده، نقش مشارکت مردم در تحقق ابعاد مختلف توسعه پایدار از طریق مدیریت جامع حوزه های آبخیز تبیین و بررسی گردد.

مشارکت، حوزه های آبخیز، مردم، منابع، توسعه پایدار