شاهین فکور - گروه آموزشی علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمدقلی نادعلیان - گروه آموزشی علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
عبدالمحمد حسنی طباطبایی - گروه آموزشی علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمدجواد قراگزلو - گروه آموزشی پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف: تشخیص بیماری توبرکولوزیس در بز با جداسازی جنس مایکوباکتریوم و تشخیص تفریقی گونه آن. طرح: مطالعه مشاهده ای. حیوانات: یک هزار رأس بز، مرز بین دو نیمه قدامی و خلفی گردن با ابعاد 4x20 سانتیمتر، تزریق توبرکولین مرغی و پستانداری در دو نقطه بالایی و پایینی با فاصله 12-10 سانتیمتر، اندازه گیری محل تزریق و مقایسه با پوست سالم در 72 ساعت پس از زمان تزریق، انجام معاینات بالینی و کالبد گشایی در دامهای راکتور مثبت و مشکوک. نمونه برداری از اندام و بافت های با ضایعات قابل رؤیت و در صورت عدم وجود ضایعات قابل رؤیت نموه برداری از عقده های لنفاوی در دسترس، انجام مطالعات باکتری شناسی، واکنش زنجیر پلیمراز و آسیب شناسی روی نمونه ها. نتایج: از مجموع یک هزار رأس بز 7 رأس واکنش مثبت و 4 رأس واکنش مشکوک نشان دادند. در کالبد گشایی راکتورهای مثبت و مشکوک 6 رأس بدون ضایعات قابل رؤیت و 5 رأس با ضایعات قابل رؤیت بودند. در دامهای بدون ضایعات قابل رؤیت مایکوباکتریوم جدا نشد. اما در 4 رأس از دامهای با ضایعات مایکوباکتریوم جدا شد. که آزمایشات تفریقی 3 مورد گونه بویس و یک مورد گونه توبرکولوزیس را نشان دادند. آزمایش واکنش زنجیر پلیمراز (PCR) نتایج فوق را تأیید کرد. و مطالعات آسیب شناسی نیز ضایعات گرانولومایی تیپیک سلی را نشان دادند. نتیجه گیری: این مطالعه اولین تحقیق در زمینه مایکوباکتریوم در بز می باشد که در ایران انجام شده است، که نشان می دهد در کشور ایران وقوع سل در بز قابل انتظار است. لذا می توان اظهار کرد: 1- ضرورت انکار ناپذیر مراقبت بیش از پیش بز در ایران با توجه به نقش اپیدمیولوژیک این حیوان در بیماری سل 2- تحت پوشش قرار دادن بز در برنامه کنترل و ریشه کنی سل 3- تحقق دوبند فوق نه تنها کمک شایانی به ریشه کنی سل گاوی می کند بلکه در شناسایی بز مبتلا و نیز تأمین سلامت و حفظ بهداشت عمومی بسیار ارزشمند خواهد بود. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1381)، دوره 57، شماره 3. 26-21.

بز، گوسفند، مایکوباکتریوم