داور شاهسونی - گروه آموزشی علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد- ایران
احمدرضا موثقی - گروه آموزشی پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد- ایران
علی مقصودلو - دانش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد- ایران

هدف: بررسی تغییرات بالینی و آسیب شناسی ناشی از ماده شوینده آنیونی بر آبشش ماهی قرمز. حیوانات: یکصدوچهل قطعه ماهی قرمز با طول 20-18 سانتیمتر که در 4 گروه تقسیم شدند. روش: ماهیان گروه های 1 الی 3 به ترتیب 10ppm, 5ppm و 15ppm از ماده شوینده را دریافت نمودند. بعد از 21 روز، 7 ماهی از هر گروه به صورت تصادفی انتخاب و بافت آبشش در محلول فرمالین بافر 10 روز، 7 ماهی از هر گروه به صورت تصادفی انتخاب و بافت آبشش در محلول فرمالین بافر 10 درصد قرارداده شد و پس از انجام مراحل آماده سازی بافت، مقاطع به دست آمده به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی و با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری: مقایسه یافته های غیر پارامتریک بااستفاده از سیستم درجه بندی بر اساس نوع و شدت ضایعات. نتایج: ماهیان هر سه گروه بعد از استفاده از ماده شوینده، افزایش حرکات سرپوش آبششی همراه با افزایش موکوس روی سطح آبشش را نشان می دادند. ماهیان گروه د وم و سوم، لاغری، خونریزی پتشی روی پوست، پوسیدگی باله کراتیت، زخم جلدی و بی اشتهایی را نشان می دادند. در گروه های دوم و سوم، ضایعات هیستوپاتولوژیک شامل نکروز بافت پوششی لاملا، هیپرپلازی سلولهای کلراید و نفوذ سلولهای آماسی از شدت و وسعت بیشتری برخوردار بودند. نتیجه گیری: در پایان با توجه به یافته های بالینی و نتایج موجود در این مطالعه می توان اظهار داشت که ماهیانی که د ر معرض ماده شوینده آنیونی با غلظت 15ppm, 10ppm قرار گرفتند (گروه های دوم و سوم) ضایعاتی به مراتب شدیدتر از ماهیان گروه اول نشان دادند. آبششها اندامهای مهمی برای تشخیص بیماری در ماهیان می باشند، به علت این که به طور مستقیم در تماس با محیط قرار دارند و به بسیاری از محرک ها، انگلها و مواد شیمیایی موجود در آب حساسیت نشان می دهند. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1382)، دوره 58، شماره 1، 32-29.

آسیب شناسی سلولی، آبشش، ماده شوینده آنیونی، ماهی قرمز