تقی زهرایی صالحی - گروه آموزشی میکروبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
ذوالفقار رجبی - گروه آموزشی علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
مهرداد مدیرصانعی - گروه آموزشی بهداشت و تغذیه دام و طیور دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
سعید بکائی - گروه آموزشی بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران

هدف: ارزیابی ایمنی زایی واکسنهای غیرفعال تهیه شده از چندین سروتیپ کلی باسیل جدا شده از طیور در ایران. طرح: میدانی و آزمایشگاهی. حیوانات: سیصد و شصت قطعه جوجه خروس گوشتی از نژاد آرین. روش: در این مطالعه از سروتیپ های بومی غالب و حاد (شامل سروتیپ های (O(124): K(82),O(2): K(1), O(128): K(67), O(78): K(80 اشریشیاکلی که در مرحله اول تحقیق جدا شده بودند، به سه روش حرارت دادن، استفاده از فرمالین و اولتراسونیکاسیون، سه نوع واکسن منوولان و یک نوع واکسن پلی والان تهیه گردید. همچنین به این واکسنها ALK(SO4)(2).12h(2)O و KOH به عنوان ماده کمکی اضافه شد. جت ارزیابی ایمنی زایی واکسنها، تعداد 360 قطعه جوجه خروس گوشتی یکروزه از نژاد آرین انتخاب و به صورت کاملاً تصادفی به چهارگروه درمانی و یک گروه شاهد تقسیم شدند. به چهار گروه آزمایشی، در سه مقطع سنی دوهفتگی (به روش زیرجلدی)، سه و چهارهفتگی (به روش عضلانی) به میزان 0/5 میلی لیتر یکی از چهار نوع واکسن تهیه شده تزریق گردید. در سن 38 روزگی قبل از چالش، به منظور انجام آزمایشهای سرم شناسی از ورید بالی تعدادی از جوجه های هر پنج گروه خونگیری شد و سپس به میزان 0/5 میلی لیتر (واجد (1/5x10(9) از سویه های حاد (O(128: K(67), O(78): K(80 و (O(2): K(1 به گروه های مربوطه تزریق شد. در طی دوره مطالعه میزان غذای مصرفی، وزن جوجه ها و همین طور تعداد تلفات نیز ثبت گردید. تجزیه تحلیل آماری: آنالیزوایانس و آزمون شف. نتایج: بعد از چالش بیش از 95 درصد جوجه های متعلق به گروه شاهد در اثر تزریق سروتیپ حاد مبتلا به کلی با سیلوز شده و بیش از 70 درصد آنها در اثر این بیماری تلف شدند در حالی که میزان تلفات در گروه های واکسینه شده حدود 3/7 درصد بود. در گروه های واکسینه شده حدود 97 درصد جوجه ها به رشد طبیعی خود ادامه د ادند و بعد از چالش نیز مشکل خاصی د ر آنها دیده نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این تحقیق هر چهار نوع واکسن تهیه شده از سروتیپ های بومی ایمنی زا هستند و محافظت خوبی در برابر سویه حاد ایجاد می کنند. ولی ایمنی متقاطع بین سروتیپ های غیر مشابه کم است. همچنین مشخص شد که واکسیناسیون با واکسن های کلی باسیل تهیه شده در این تحقیق تأثیر زیان آوری بر روند رشد جوجه ها و کیفیت گوشت آنها ندارد به طوری که هیچ ضایعه ای در محل تزریق مشاهده نشد. لذا برای پیشگیری و کنترل بهتر ک لی باسیلوز علاوه بر توجه به روشهای مدیریتی و کنترل بیماریهای تنفسی، از روش واکسیناسیون نیز می توان در طیور استفاده نمود. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1383)، دوره 59، شماره 2، 195-189.

کلی باسیلوز، طیور، واکسن، اشریشیاکلی