غلامحسین زمانی - دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
کیومرث زرافشانی - عضو هیات علمی گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه راز
خدیجه مرادی - کارشناس ارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه رازی، کارشناس آ

از مجموع 40 بلای طبیعی رایج و مطرح در جهان 31 مورد آن در ایران اتفاق می افتد و در این میان خشکسالی بیشترین سهم را داراست. در بین همه بلایای طبیعی، خشکسالی بیشترین سهم را داراست. در بین همه بلایای طبیعی، خشکسالی بزرگترین اثر بالفعل اقتصادی و روانی را داشته و می تواند بیشتری تعداد مردم را تحت تاثیر قرار دهد. شناخت شرایط روانی و چگونگی بازتاب فکری و واکنش کشاورزان هنگام مواجهه با خشکسالی می تواند مبنایی برای ارائه راهکارهایی موثر به منظور اتخاذ تصمیم هایی عملی تر، عقلایی تر ونهایتا مفیدتر در راسای کاهش زیانهای حاصله از خشکسالی بر تولیدات کشاورزی و همچنین در آمد زارعین باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ایستارها و راهبردهای مقابله روانی کشاورزان با بلایای خشکسالی در استان فارس با روش تحقیق پیمایشی صورت گرفت. نمونه آماری مورد مطالعه 360 کشاورز از سه منطقه با شدت های خشکسالی متوسط، زیاد و خیلی زیاد بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردید و در مجموع 6 شهرستان این استان را پوشش می دهد. نتایج تحقیق نشان داد که اکثر کشاورزان مناطق موردمطالعه، خشکسالی را خطری (نگرش تهدیدزا) در از دست دادن منابع خش تلفی می کردند. بیشترن منابعی که از دید کشاورزان دچار تهدید یا آسیب می شوند به ترتیب عبارتند از منابع فیزیکی، منابع پیرامونی، منابع شخصی ومنابع انرژی زا، نتایج این مطالعه همچنین نشان دا که منابع تاثیرگذار بر نگرش چالش زایی کشاوزان به ترتیب عبارتند از منابع شخصی،‌ پیرامونی، انرژی زا و فیزیکی، همچنین اولویت راهبردهای مقابله روانی کشاورزان هنگام مواجهه با پدیده خشکسالی به ترتیب عبارتند از راهبرد «ارزیابی مثبت خودکنترلی، جلب حمایت های اجتماعی، فاصله گرفتن، حل مسئله مسئولیت پذیری، برخورد مستقیم ، انکار، نهایتا توصیه های عملی بر اساس یافته های این مطالعه ارائه گردیده است.