مجید هاشمی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز- فارس
شهرام شکرفروش - گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز، شیراز- ایران

با هدف شناسایی نقاط بحرانی و الوده کننده شیر خام در مسیر تولید، در 9 گاوداری صنعتی منتخب 408 نمونه شیر خام از مراحل مختلف تولید شامل پستان دام، ماشین شیردوش، شیرسردکن و ماشین حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه به صورت ماهیانه اخذ شد و ازمایش های شمارش کلی میکروبی، کلیفرم، اشرشیاکلی،اسیدیته و pH روی آنها انجام شد. برای آنالیز یافته های از روش GML در نرم افزار SAS استفاده گردید. بار میکروبی نمونه های شیرخام در مرحله پستان دام نسبت به مراحل بعدی نمونه گیری به طور معنی داری (P<0.001) پایین تر بود. شمارش کیلفرم نیز در نمونه های شیر اخذ شده از شیرسردکن و ماشین حمل شیر به شکل معنی داری (p<0.05) نسبت به شیر پستان دام افزایش داشت اما در شمارش اشرشیاکلی اختلاف معنی داری (p<0.05) در بین مراحل مختلف تولید شیر مشاهده نگردید. با توجه به بالابودن بار میکروبی شیر پستان دام و افزایش معنی دار آن در مرحله ماشین شیردوشی، توصیه می گردد. فعالیت های اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی در این نقاط متمرکز گردد.

شیرخام، تغییرات میکروبی و شیمیایی،گاوداری صنعتی، استان فارس