عباس جواهری وایقان - گروه چاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه سمنان، سمنان- ایران
محمدجواد قزاگوزلو - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
غلامرضا نیکبخت بروجنی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
جمیله سالار آملی - گروه فیزیولوژی، فارماکولوژی و سم شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران

مسمومیت با کادمیوم اثرات زیان آوری را بر ارگان های حیاتی بدن به جای می گذارد که می توان به نارسائی کلیوی، آسیب های کبدی، تضعیف سیستم ایمنی اشاره نمود. در این مطالعه به منظور نشان دادن برخی از تأثیرات این فلز سمی از جمله مداخله در میزان بروز اپوپتوزسلول های لنفوئیدی و ایجاد تغییر در ساختمان بافت لنفوئیدی، پرنده به عنوان مدل حیوانی انخاب گردید. تعداد 120 قطعهجوجه خروس گوشتی به 4 گروه کنترل و گروه های 1و 2 و 3 تقسیم و کلرور کادمیوم به جیره غذایی آنها افزوده شد به طوری که گروه کنترل 0ppm، گروه 1؛ 25ppm، گروه 2؛ 50ppm و گروه 3؛ 100ppm کادمیوم دریافت داشتند. در روزهای 14 و 28 و 42 از هر گروه 7 قطعهجوجه به صورت تصادفی انتخاب و پس از وزنکشی و کشتار، بورس فابریسیوس آنها جدا شده و بعد از پایدار کردن در فرمالین بافر 10 درصد و آماده سازی نمونه های بافت، مقاطعی با ضخامت 5 میکرون با هماتوکسیلین و ائوزین و مقاطع 4-3 میکرونی با تکنیک ایمونوهیستوشیمی، TUNEL رنگ آمیزی و از نظر ضایعات و آسیب شناسی بورس فابریسیوس، تراکم سلول های لنفوئیدی در فولیکول ها و میزان سلول های آچوپتوتیک مورد ارزیابی قرار گرفت. همچننین میزان کادمیوم موجود در کبد هر یک از نمونه ها با روش جذب اتمی اندازه گیری شده و با وزن زنده جوجه ها و وزن بورس فابریسیوس و میزان آپوپتوز موجود در هر نمونه مورد مقایسه آماری قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که افزایش وزن زنده جوجه ها و وزن بورس فابریسیوس و میزان آچوچتوز موجود در هر نمونه مورد مقایسه آماری قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که افزایش وزن جوجه ها و ارگان های مورد بررسی با افزایش میزان کادمیوم جیره نسبت معکوس داشته (P<0/01) و میزان کادمیوم تجمع یافته در کبد و میزان آپوپتوز ایجاد شده در بورس با افزایش کادمیوم جیره ها افزایش می یابد (P<0/01). همچنین با افزایش کادمیوم در جیره ها به میزان قابل توجهی کاهش جمعیت لنفوسیتی در فولیکول های لنفاوی وادم در ساختار بورس های مورد مطالعه مشاهده گردید. در مقایسه با گروه کنترل در 28 و 42 روزگی افزایش تعداد و اندازه کیست های داخل اپی تلیالی در گروهای 3 و 2 مشاهدهگردید و در 42 روزگی در گروه 3 آتروفی بافت اپیتلیوم بورس و افزایش سلول های دچار آپوپتوز در آنها نیز مشهود بود. می توان نتیجه گیری نمود که تحت شرایط تجربی غلظت های بالای کادمیوم در جیره (100ppm و 50) اثرات زیان آوری بر بورس فابریسیوس دارد.

کادمیوم، بورس فابریسیوس، آپوپتوز، تست تانل (TUNEL)