فریده باباخمسه - کارشناس ارشد مدیریت بیمارستانی

سوانح طبیعی بخشی از طبیعت زیستی ما انسانهاست، در واقع بسیاری از پدیده ها که انسان و زندگی محیطی وی را تحت تاثیر قرار می دهد، همزاد پیدایش او بر صحنه جهان می باشند و بطور طبیعی انتظار می رود که با تجمیع آنان در یک جمع تشکل یافته تحت عنوان جامعه یا سازمان این پدیده ها معنی ومفهوم گسترده تری پیدا نماید. بطوری که ابعاد وسیع خسارات ناشی از بلایای طبیعی و سوانح در جهان سبب شده است پژوهش های کاربردی – اجرائی بسیاری در زمینه مدیریت بحران و ایمن سازی شهرها در برابر انواع حوادث مورد نظر قرار گیرد. هرچند وقوع هیچ بحرانی تنها و تنها به عوامل طبیعی وابسته نیست، ساخت و سازی بی رویه در مسیر گسل ها و دیگر عوامل انسانی که بدست بشر و بدون توجه به پتانسیل و خطرات بالقوه منطقه ای انجام میشود، به تشدید بحران ها می افزاید. کشور ایران نیز با قرار داشتن بر روی کمربند بزرگ لرزه خیزی جهان موسوم به آلپا در زمره شش کشور آسیب پذیر جهان محسوب می گردد که هشتاد درصد میراث ویرانی و مرگ ناشی از زلزله را به خود اختصاص داده اند . همچنین به لحاظ شرایط طبیعی – منطقه ای ، پراکندگی جمعیت، نحوه معماری، استقرار شهرها و عدم رعایت مهندسی مدیریت شهری، تخریب منابع طبیعی و در کل، شرایط اقلیمی – مکانی فلات ایران دارای ظرفیتهای بالقوه ای برای بروز بحران حوادث و سوانح می باشد. آموزه های تاریخی کشور نیز بیانگر وقوع بلایای طبیعی وسیع در دوره های متعدد بوده است. هر نسل ایرانی در طول عمر حداقل 2 بار بیشتر با حادثه دلخراشی مانند زلزله وسیل را بیاد می آورد و با خود شاهد جان باختن عده ای زیادی از خویشان و هموطنان بوده است. تحلیل گزارشات حوادث غیر مترقبه در جهان همچنین نشانگر پیوند و ارتباط مستقیم اجرای بهینه برنامه های مدیریت بحران و سطوح توسعه یافتگی و زیر ساخت های اقتصادی – اجتماعی و سیاسی کشورها می باشد. وقوع رخدادهایی این چنین به علت قطع و ایجاد تاخیر در روند طبیعی زندگی و حیات انسانها، مرگ و میر جمعیت، جراحت و مصدومیت افرادنابودی ساز و گارهای اجتماعی – اقتصادی و افزایش حجم نیازهای انسانی و فیزیکی مانند: اسکان افراد، تامین و تهیه مواد غذایی، پوشاک، ارائه مراقبتهای بهداشتی – درمانی، با بجا گذاری آثاری ناگوار بر پیکره جامعه، خواهد نمود. مطالعات و پژوهش های انجام شده در گستره کشور توسط سازمان های ملی و گروه های مداخله گر در حوزه بحران حوادث و سایر گروه های بین المللی همه حاکی از تنظیم عقربه ها در کشور بر مدار حادثه است. در راستای کاهش آثار مخرب ناشی از وقوع حوادص و سوانح غیر مترقبه در کشور مدتهاست تهیه و اجرای طرح های جامع و اساسی در جهت ایجاد و حفظ یک آمادگی سازمان یافته در کلیه دستگاه ها و سازمانها، افزایش توانمندی جمعه و تلاش در زمینه دستیابی به یک سیستم مطلوب، یکپارچه و پر توان مدیریتی آغاز گردیده است. اخذ تدابیری مانند توسعه منابع انسانی ارتقا فرهنگ و اجرای آموزشهای عمومی و تخصصی در کلیه سطوح اجتماعی، شناسایی و ارزیابی آثار ناشی از بحرانها، استقرار راهبردهای عملیاتی و اجرائی، ارتقا فرایندهای مقابله و حفظ یک آمادگی سازمان یافته تحت برنامه ای مدون بر اساس اصولی علمی و استاندارد در زمینه بحران و در یک کلام چاره سازی پیش نگر، تنها روش مقابله ای است که می تواند پاشنه آشیل بحران و سوانح و حوادث کشور و جهان را نشان رود چرا که حوادث، جزئی از واقعیات گریزناپذیر و طبیعی جهان پیرامون ماست، تنها باید آن را پذیرفت ، چاره سازی نمود و یادگرفت که درکنار آن زندگی کرد.