رئوف مصطفی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشیار گروه آبخیزداری و مدیریت منا
مجید اونق - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری
محسن مصطفی - دانشگاه علوم کشاوزری و منابع طبیعی گرگانرود

زمین لرزه ها و تکان های زمین موجب ویرانی شهرها و تخریب سازه های مهندسی می گردند. بخشی از این ویرانیها مستقیما مربوط به امواج زلزله و بخش مهم دیگر به طور غیر مستقیم در اثر پدیده های تشدیدی وقوع زلزله حاصل میشود. اهمیت موضوع زمانی آشکار می شود که خسارت وارده خارج از تحمل انسانها باشد. شناخت نواحی مستعد خطرات طبیعی ، از گام های اولیه در برنامه ریزی های توسعه ای و مدیریت عمران شهری است. در مدیریت خطرات زلزله در شهرها دو اقدام مهم منطقه بندی کاربری زمین و تدوین ائین نامه ساختمان سازی می باید صورت گیرد. روانگرایی یکی از پدیده های ژئوتکنیکی تشدیدی زلزله است که درخاکهای سست ماسه ای اشباع، در اثر بالا رفتن فشار منفذی و کاهش مقاومت برشی، رخ داده و منشا خسارتهای شدید سازه ای به هنگام وقوع زلزه است این تحقیق در غرب استان گلستان، با هدف پهنه بندی و ارزیابی پتانسیل وقوع خطر روانگرایی انجام شده است. پس از تهیه داده ها و نقشه های رقومی پایه، با استفاده از مدل سه پارامتری SWM در محیط نرم افزار ARC GIS پهنه بندی در پیکسل های 20 ضربدر 20 متر صورت گرفته است. پس از نقشه پهنه بندی خطر روانگرایی با در نظر گرفتن مرز سیاسی در محدوده 5 شهر گرگان، ترکمن، بندر گز، آق قلا و کردکوی درصد مساحتی هر کلاس خطر مشخص شد. نتایج نشان می دهد که کمترین و بیشترین درصد احتمال خطر به هنگام وقوع زلزله به ترتیب در محدوده شهرهای بندر ترکمن و بندر گز، بوده و انجام تمهیدات مکان یابی جهت اجرای سازه های مهندسی و ابنیه فنی در محدوده این مناطق جهت کاهش خسارات احتمالی ناشی از روانگرایی اجتناب ناپذیر است. نتایج تحقیق حاضر می تواند در برنام ریزی توسعه شهری، اولویت بندی و نظارت در اجرای ائن نامه های ساختمان سازی در مناطق در معرض خطر، به هنگام وقوع زلزله و مدیریت و کاهش اثرات مخرب آن مفید واقع گردید. نتایج حاکی ازتوان بالای GIS در تجزیه و تحلیل اطلاعات، افزایش دقت و سرعت در تهیه نقشه پهنه بندی خطر روانگرایی است.

زلزله ، پهنه بندی ، خطر روانگرایی ، توسعه شهری ، مدل GIS , SWM ، دشتهای ساحلی گلستان