بنفشه شهبازپناهی - دانشجوی ارشد کشاورزی - زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
فرزاد پاکنژاد - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
داود حبیبی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخص های فیزیولوژیکی ارقام زراعی گندم آزمایشی در سال زراعی 87-86 در مزرعه آموزشی - تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی کرج به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد کرت های اصلی شامل 4 رژیم آبیاری (آبیاری در 40% تخلیه رطوبتی در تمام دوره رشد به عنوان تیمار شاهد)T1) ، آبیاری کافی (40%) تا گرده افشانی و عدم آبیاری تا 60% تخلیه رطوبتی از گرده افشانی تا رسیدگی (T2)، آبیاری کافی تا گرده افشانی و عدم آبیاری تا 75% تخلیه رطوبتی از گرده افشانی تا رسیدگی (T3) و آبیاری کافی تا گرده افشانی و عدم آبیاری از گرده افشانی تا رسیدگی (T4) و کرت های فرعی شامل 5 رقم گندم (پیشتاز، شیراز، بهار، چمران و لاین WS-82-9) بودند. نتایج نشان داد عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملرد بیولوژیک ، عملکرد کاه، شاخص برداشت و طول پدانکل به طور معنی داری تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت ولی طول سنبله به تنش خشکی حساس نبود در تیمار شاهد رقم بهار بیشترین عملکرد (909/74 گرم بر متر مربع) و لاین WS-82-9 کمترین عملکرد دانه 702/32 گرم بر متر مربع) را به خود اختصاص دادند در حالی که در تیمار قطع آبیاری از گرده افشانی تا رسیدگی حداکثر عملکرد به ترتیب متعلق به رقم چمران (336/38 گرم بر متر مربع) و لاین WS-82-9 ا (318/88 گرم بر متر مربع) بود و کمترین عملکرد مربوط به رقم بهار (267/86 گرم بر متر مربع) بود که نشان می دهد رقم بهار که در شرایط مطلوب آبیاری نسبت به سایر ارقام از عملکرد بالاتری برخوردار بود در شرایط قطع آبیاری مترین عملکرد را نسبت به سایر ارقام تولید نمود. همبستگی بین عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه (**0/81=r) ، تعداد سنبله در متر مربع (**0/65=r) ، عملکرد بیولوژیک (**0/86=r ) ، شاخص برداشت (**0/90=r) طول پدانکل (**0/76=r) و ارتفاع بوته (**0/59=r) مثبت و معنی دار بود که نشان دهنده اهمیت این صفات در عملکرد است در هر حال می توان نتیجه گیری نمود که رقم بهار در شرایط آبیاری کافی، پیشتاز در رژیم آبیاری T2 و لاین WS-82-9 در رژیم آبیاری T3 و T4 برای کشت مناسب هستند.

تنش خشکی، عملکرد، اجزای عملکرد، گندم