آذر هاشمی نژاد - دانش اموخته کارشناسی ارشد آموزش کشاورزی دانشگاه تهران مدری دانشگاه پیام نور واحد شوشتر

یکی از دغدغه های امروز کشور های جهان موضوع جلوگیری از گسترش بیابان است . بیابان زدایی به عنوان بزرگترین بحران بشر در دوره کنونی یک معضل جهانی می باشد از آنجا که بیابان زدایی اساسا یک پدیده انسانی است در چنین شرایطی توجه به عامل انسانی و توانمندی او نقش بسزایی در مبارزه با گسترش بیابان دارد. اهمیت عامل انسانی در این امر به گونه ای است که بدون مشارکت او عملا نمی توان از گسترش بیابان جلوگیری نمود به همین دلیل امروزه در برنامه های جامع بیابان زدایی برای مردم و نهادها و سازمان های مردمی جایگاه ویژه ای قایل هستند. این در حالی است که یکی از بزرگترین مشکلات در فرایند بیابان زایی ناآگاهی بهره برداران منابع طبیعی ، کشاورزان ، نهادها و تشکل های سنتی و بومی و سازمان های غیر دولتی و دولتی از روند بیابانی شدن اراضی کشاورزی و اثرات مخرب آن در توسعه پایدار کشور از یک طرف و چگونگی مبارزه با آن از طرف دیگر است فرد بدون آگاهی نمی تواند در مبارزه با تخریب منابع مشارکت داشته باشد این فرایند امری حرفه ای است و ضرورتا باید توسط یک نهاد صورت گیرد این نظام آموزشی است که می تواند راه را برای اجرای موفقیت آمیز طرح های فنی و تخصصی هموار نماید آموزش مردم اساس تحولات اجتماعی و توسعه اقتصادی است لذا هر کشوری که بتواند با اجرای برنامه های آموزشی میزان دانش و مهارت مردم را ارتقا دهد به همان میزان در رشد و توسعه اقتصادی موفق تر است لذا با توجه به اینکه مبارزه با گسترش بیابان در گرو افزایش سطح دانش مردم در مورد عواقب این پدیده و نیز زمینه سازی برای مشارکت آنها در فرایند بیابان زدایی است این مقاله ضمن بیان اثرات و پیامدهای مخرب پدیده بیبان زایی به نقش و جایگاه بیابان زدایی در مبارزه با فقر و کاربرد موثر و بهینه آن در توسعه پایدار کشاورزی و توسعه یافتگی کشور اشاره دارد و مهمترین راهکارهای مبارزه با گسترش بیابان را جلب مشارکت بخش خصوصی ، سازمان های مردم نهاد و زنان در بیابان زدایی و نهایتا آموزش حرفه ای و تخصصی بهره برداران ، آموزش عمومی و اجتماعی بهره برداران و شهروندان و اموزش نیروی انسانی شاغل در مدیریت منابع طبیعی بیان می کند.

نظام آموزشی، مشارکت ، بیابان ، نیروی انسانی