علی فروش باستانی - دانشکده ریاضی، گروه ریاضیات مالی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان
بیان ویسی - دانشکده ریاضی، گروه ریاضیات مالی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان

طی سالهای اخیر مدل هایی از بازار ارائه شده است که در آنهار فتا یک عامل نوعی (agent) و یا گروهی از عوامل، با این فرض که آنها از «منطق محدود» پیروی می کنند بررسی شده است. در ادبیات مالی به این خانواده از مدل ها، «مدل های مبتنی بر عامل» گفته می شود. در این مقاله با معرفی یک مدل مبتنی بر عامل، به بررسی و پارامتری کردن دو فاکتور انگیزشی روان شناختی در تصمیم گیری های مالی می پردازیم و مدلی برای تغییرات قیمت بازار ارائه می دهیم. اولین فاکتور، استرس ناشی از باقیمدن در موقعیت اقلیت خرید یا فروش نسبت به تمایلات سراسری بازار است که پیوستن به اکثریت بازار را در پی دارد و به آن «ترس از قرارگرفتن در اقلیت» گفته می شود. دومین فاکتور، افزایش تمایل عاملان در بازنگری موقعیت سرمایه گذاری خود بنا بر شرایط بازار است که به آن «بازنگری در موقعیت مالی» گفته می شود. برای هر یک از این فاکتورها و هر یک از عوامل در مدل، یک سطح آستانه ای درنظر می گیریم و هر گاه عاملی از سطح استانه ایش برای هر یک از فاکتورها عبور کند، موقعیت آن عامل را در بازار تغییر می دهیم که این امر منجر به تغییر قیمت دارایی زمینه ای می شود. با انجام شبیه سازی های عددی متعدد نشان می دهیم که با درنظر گرفتن تنها دوفاکتور انگیزشی می توان واقعیت های ساختاری داده اهی واقعی بازار از جمله دم کلفت توزیع بازده، کشیدگی توزیع، عدم همبستگی بازده های قیمت و خوشه بندی تلاطم در بازه زمانی کوتاه مدت (چند روزه ) را بازسازی کرد. به علاوه با اضافه کردن یک پارامتر اضافی، تأثیر اختلال های بیرونی بازار را تقویت می کنیم که منجر به بازسازی ویژگی همبستگی دراز مدت تلاطم خواهد شد. در ادامه به معرفی فرآیند پرش-پخش و چگونگی تعمیم مدل حاضر به این خانواده از فرایندها می پردازیم.

مدل های مبتنی بر عامل، خوشه بندی تلاطم، کشیدگی توزیع بازده، دم کلفت