علی امرائی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ایران خوزستان ، شوشتر
حسن سجاد زاده - دکترای شهرسازی عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان

شهر مجموعه ای از عملکردهای چند منظوره در قالب بسته های اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی، جغرافیایی معنا پیدا می کند. فضاهای شهری بستر ساز هویت های جمعی در یک جامعه هستند مکان هایی برای گفت و گو و هم اندیشی ها برای سنین مختلف و خصوصا برطرف نمودن کلیه نیازهای اقتصادی کنشگران فضا و مکان هستند می توان گفت مکان عنصر اصلی هویت ساکنان آن است. انسان با شناخت مکان می تواند به شناخت خود نایل شود. یکی از عوامل سرگردانی انسان امروز نپرداختن به مفهوم و از آن ره نبود هویت مکانی است حس مکانی یعنی تجربه و درک خاص از یک قرارگاه ویژه که جهت گیری شخص را نسبت به یک مکان با احساس از تفاوت ، جهت یابی و درک فضایی مشخص می کند. این مقاله برگرفته از پژوهش مبنایی و تبیینی و بر اساس روش تحلیلی توصیفی، در بعد پذیری حس مکان و تعلقات مکانی در قالب هویت معماری و تطبیق مدل های نگرشی ارزیابی و سنجش حس مکان با ویژگی های محیط و بافت فضای خیابان است. این پژوهش همچنین با مطالعه تاثیر پذیری ابعاد حس مکان از ادراکات ذهنی به ارائه شاخص ها و ارزیابی کیفیت ادراکات و تصورات ذهنی شهروندان با طرح پرسشنامه (120 نفر) از کنشگران فضا و حلیل داده ها و نتایج بدست آمده با استفاده از Spss بدست آمده و همچنین با ارائه مدل تحقیقی تاثیر سنجی ابعاد مولفه های حس مکان از عوامل ذهنی در فضای حیابان مدرس (مورد بررسی) بر اساس نظریه های شولدز پرداخته شده است . دستاورد اصلی این مقاله در ذکر این نکته دانست که از لحاظ کالبدی محیطی که دارای کاراکتر مشخص و متمایز باشد در آفرینش حس مکان موفق تر است در واقع این پزوهش به جستجوی عوامل به وجود آورنده و نیز کم تاثیر جلوه داده شده حس مکان و هویت مکانی و تاثیر آن بر روی کنشگران فضای خیابان مدرس پرداخته و آنچه حاصل شده عوامل تاثیرگذار در شکل گیری تصویر ذهنی از این خیابان و عوامل مخرب آن آزمون شده اند.

حس مکان، حس تعلق، هویت معماری، ادراکات ذهنی، کرمانشاه، خیابان مدرس