مهسا ابراهیمی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، دانشکده معماری و شهرسازی
سید رحمان اقبالی - دکتری معماری، استادیار، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، دانشکده معماری و شهرسازی الکترونیکی

راکتورهای تحقیقاتی، تجهیزاتی ضروری در توسعه فن آوری هسته ای برای کاربرد صلح آمیز و پیشرفت های اجتماعی-اقتصادی می باشند. یکی از راههای مناسب جهت دستیابی به دانش طراحی و ساخت راکتورهای تحقیقاتی، داشتن آگاهی کافی و مناسب در زمینه معماری، ساختمان ها و چیدمان سایت این مجموعه هاست. این مجموعه ها به دلیل کارکرد ویژه و تعامل بین موارد مختلف به توجه زیادی در زمینه مهندسی و طراحی معماری نیاز دارند. به علت وجود مواد رادیواکتیودر بخش های مختلف و نیاز به حفاظت از محیط و جامعه در برابر تشعشعات رادیو اکتیو، ایمنی و امنیت از عوامل اصلی تعیین کننده طرح معماری و چیدمان سایت یک راکتور تحقیقاتی می باشند. بنابراین، ساختمان ها، سیستم ها و اجزا باید از لحاظ ایمنی و امنیتی دسته بندی شوند و چیدمان مجموعه با توجه به این دسته بندی ها صورت گیرد. در یک راکتور تحقیقاتی، چندین لایه حفاظتی پی در پی و موانع فیزیکی چندگانه برای جلوگیری از انتشار مواد رادیواکتیو ساخته می شود. ساختمان ها، سازه ها و موانع به منظور ایجاد یک سد در مقابل انتشار کنترل نشده مواد رادیواکتیو به محیط و تأمین حفاظت در مقابل حوادث داخلی و خارجی برای سیستم های ایمنی مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از انجام این تحقیق، تعیین معیارهای مؤثر بر چیدمان سایت یک راکتور تحقیقاتی با توجه به دسته بندی های ایمنی و در نظر گرفتن مسائل امنیتی می باشد. بنابراین با استفاده از روش تحلیل کیفی پیشنهاداتی در این زمینه ارائه می شود تا بتوان با این تمهیدات، ایمنی و امنیت مجموعه راکتور تحقیقاتی را افزایش داد. لازم به ذکر است که این مطالعه مقدمه ای است بر تعمیم این رویکرد به سایر ساختمان های صنعتی به ویژه ساختمان های با اهمیت بالای ایمنی که نیاز است نزدیک به مراکز شهری تأسیس گردند.

راکتور تحقیقاتی، ایمنی، امنیت، چیدمان سایت