رضا رضالو - عضو هیئت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی
مهتاب اسلامی نسب - دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی،
مهتاب دادخواه - دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی،

در دوره قاجار، شاهد احداث قلاع بسیاری در ایران هستیم. در این دوره قلعه های زیادی به ویژه توسط حاکمان و سران محلی، به عنوان مقر سکونت ساخته شده است. بنای قلعه مظفری از قلاع مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی در شهر الشتر واقع در استان لرستان میباشد که بوسیله خاندانی محلی به عنوان مقر سکونت ساخته شد و در دوره پهلوی اول و دوم مورد مرمت و دستکاریهایی قرار گرفت. قلعه مزبور به احتمال با پلان چهارضلعی با چهار برج در اطراف ساخته شده که هماکنون تنها بخشی از قلعه و یک برج آن بهجای مانده است. این قلعه در شهر الشتر تنها نمونه معماری دوره قاجار است که بخشی از آن باقی مانده و میتوان آن را شاخصترین بنای این شهر دانست که هسته اولیه شهر و بافت شهری در ادوار بعدی در اطراف آن شکل گرفته است. آنچه امروزه از آن باقی مانده، بقایای قلعه بزرگی است که مجموعه ای از ساختمانها را در بر میگرفته است. پژوهش حاضر بر اساس اسناد و متون و همچنین مطالعات میدانی در محل قلعه انجام گرفته است. قلعه مظفری را میتوان به عنوان یکی از مهمترین استقرارهای مربوط به دوره قاجار و پهلوی در شهر الشتر معرفی کرد که دارای ویژگیهای معماری و تزیینات مخصوص به خود میباشد و قابل مقایسه و تطبیق با سایر قلاع کوهستانی عهد قاجار و پهلوی غرب کشور و همچنین خانه های تاریخی واقع در استان لرستان است. بنای قلعه مظفری را میتوان الگویی از معماری بومی منطقه دانست که تاثیر زیادی در چگونگی شکلگیری بافت شهری الشتر داشته است. از منظر بهسازی آثار تاریخی، لازم است این بنا بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

قلعه، قاجار، مظفری، پهلوی، الشتر