علیرضا سیاف زاده - استاد یار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان تهران
محسن رحیمی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مدرس دانشگاه پیام نور استان البرز
فاطمه مرتضائی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور واحد شهر ری

انقلاب صنعتی را باید سرآغاز دوره ای جدید در تاریخ بشر دانست که باعث پویایی شهرنشینی و رشد شهرها گردیده است، تحولات شهرنشینی در کشورهای غربی و توسعه یافته ریشه ای درون زا داشته و در نتیجه تحولات اجتماعی و اقتصادی در این کشورها ایجاد شده است. این درحالی است که رشد شهرنشینی و گسترش شهر ها در کشورهای در حال توسعه بخصوص کشور ایران حدود یک قرن بعد آغاز شد و بیش از همه تحت تاثیر عوامل برونزا و بدون آنکه زمینه و بستر این تغییرات فراهم شده باشد،ایجاد شد. توسعه و گسترش کالبدی- فضایی شهرها به واسطه افزایش بی رویه جمعیت ساکن در این گونه شهرها باعث بلعیدن فضاهای پیرامونی خود شده و در این راستا برخی از سکونتگاه های روستایی در طی زمان گسترش ناموزونی را در پی داشته است. اهداف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل اصلی و تاثیرگذاری بر روند تکوین این دسته از شهرکهای اقماری ناشی از ارتباط سایر سکونتگاههای روستایی و شهری در ارتباط با کلانشهر کرج- تهران، به شمار می آید. روش بررسی در این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. ابتدا از روش مطالعه کتابخانه ای و بررسی اسناد مکتوب و مطالعهطرحهای شهر کرج و حومه (جامع و تفضیلی) اقدام گردید. سپس با مطالعه میدانی و تهیه عکسهای هوایی و نقشه توسعه ادواری شهر در دوره های مختلف و هم پوشانی آنها در محیط "Arc GIS" روند توسعه ی شهر را طی سالهای 85-1365 بر روی یک نقشه مشخص گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر کرج به علت موقعیت خاص مواصلات ارتباطی به سمت شمال، شمال غرب و غرب کشور و تمرکز تاسیسات علمی و تحقیقاتی کشوری همچون سازمان سنجش کشور، سرم سازی، معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، و تمرکز زدایی مراکز صنعتی از سمت تهران به حومه کرج و ارزان بودن زمین و مسکن باعث جذب مهاجرین به سمت حومه شهرکرج می باشد و موجب گسترش اقماری و خوشه ای به صورت منظومه ای از شهرکها و مجموعه های مسکونی(مستقل،نیمه مستقل و خوابگاهی) شده است.

شهرهای اقماری،رشد شهری،کرج