فضیلت طهری - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه شهید بهشتی تهران،

شهر تهران، اجزاء و محیط پیرامون آن با مشکلاتی همچون بیکاری، فقر، گسترش بی رویه شهری، توسعه برنامه ریزی نشده و فقدان خدمات پایه و اساسی، فرسودگی و ناکارآمدی زیرساخت های شهری، سکونت گاه های غیررسمی، انتشار انواع آلودگی های زیست محیطی و در نتیجه افت مرتبه محیط زیست شهری، فزونی جمعیت و تراکم های شهری بالا و تراکم ترافیک رویارو می باشد. افزایش و انباشته شدن مشکلات برنامه ریزی یعنی مشکلات گشودنی توسط سازوکاربرنامه ریزی شهری در شهر تهران نشان می دهد که تاکنون شناسایی درست، ریشه ای و هدفمند مشکلات و اختیار شیوه های مشکل یابی مشکل گشایی در فرایند برنامه ریزی این شهر از اهمیت لازم برخوردار نبوده است. تدوین برنامه های شهری مشکل سو بودن را در نظر نداشته و روش ها و فنون مبتنی بر مشکل یابی مشکل گشایی در فرایند برنامه ریزی بکار برده نمیشده اند. هدف از این مقاله شناسایی، بازتعریف و تحلیل مشکلات برنامه ریزی شهری و معرفی شیوه تدبیرشده مشکل یابی مشکل گشایی در منطقه 8 شهر تهران می باشد. برای این منظور فرایند مشکل یابی برای منطقه 8 شهر تهران برآمد ترکیب نتایج دو مسیر موازی می باشد: نخست_ بکارگیری روش تحقیق توصیفی تحلیلی و طراحی و تکمیل پرسشنامه ها و پردازش آن ها با استفاده از نرم افزار SPSS با هدف ردیابی مشکلات بر پایه نظرات ساکنان(تحلیل اطلاعات ذهنی). دوم_ بکارگیری روش تحقیق اسنادی و تعیین مشکلات قابل یافت از تحلیل متون اسناد برنامه ریزی (تحلیل اطلاعات عینی). سپس با بکارگیری فنون مشکلگشایی خلاق (فن آزمون حد و مرز و فن استخوان ماهی) این مشکلات مورد بازتعریف و تحلیل قرار می گیرند. نتایج پژوهش نشان می دهدکه به کارگیری شیوه تدبیر شده مشکل یابی و "تفکر خلاق" برای شناسایی، بازتعریف و تحلیل مشکلات، بعنوان ابزاری نیرومند برای برنامه ریزان شهری در جهت مقابله مثبت با تغییرات سریع و پیچیده مشکلات شهری بشمار میرود و می تواند شرایط لازم برای ورود به عرصه تجویز را فراهم کند.

مشکلات برنامه ریزی شهری، مشکل یابی مشکل گشایی، مشکل گشایی خلاق، فن آزمون حد و مرز، فن استخوان ماهی، منطقه 8 شهر تهران