اکبر اصغری زمانی - عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
میرمحمد میرآلانق - دانشجوی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان
شاهین عباسی - دانشجوی ارشد هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه تربیت مدرس تهران

توسعه فیزیکی شتابان و نامتعادل شهرها، پیامدهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و کالبدی داشته است . یکی از آثار و پیامدهای توسعه فیزیکی ناموزون و نامتعادل شهری، حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی میباشد . ویژگیهای کالبدی- ساختاری در مناطق حاشیه نشین باعث شکننده بودن این مناطق در مواقع بروز حوادث غیرمترقبه میشود. در این بین نقش شبکه معابر به عنوان یکی از شریانهای حیاتی در مواقع بروز بحران کاملا مشهود و پر واضح است. وجود شبکه معابری که از پیش طراحی شده و دارای استانداردهای کافی باشد بعد از وقوع حادثه در تسریع امدادرسانی موثر خواهد بود. اما در مناطق حاشیه نشین و به خصوص مناطق حاشیه نشین شهر تبریز که دارای مشکلات زیرساختی فراوانی میباشد .با بروز حادثه ای نه چندان شدید کار امدادرسانی عملا با مشکل بزرگی که همان ناکارآمدی شبکه معابر میباشد رو به رو میشود. بدیهی است مدت زمان سپری شده در امدادرسانی رابطه تنگاتنگی با میزان تلفات دارد. به بیان دیگر هرچقدر کار امداد رسانی تسریع گردد میزان تلفات جانی به همان اندازه کاهش خواهد یافت. نتایج به دست آمده از این پژوهش و همچنین مطالعات میدانی انجام شده حاکی از آن است عدم رعایت ساده ترین استانداردها در راههای مواصلاتی مناطق حاشیه نشین با عواملی چون تراکم جمعیتی بالا، ساخت و سازهای غیر اصولی، مصالح کم دوام ساختمانها، شیبهای زیاد، نزدیکی به گسل و ... دست در دست هم داده و این مناطق را به مناطق بحرانی در برابر حوادث غیرمترقبه تبدیل کرده اند. پس لازم است چاره اندیشیهای جدی در رابطه با این مناطق صورت گیرد قبل از آن که ناملایمات محیطی تصمیمی دیگر در رابطه با این مناطق اتخاذ کند.

تبریز، مناطق حاشیه نشین، شبکه معابر، بحران، حوادث غیرمترقبه