فرزانه اسدی ملک جهان - دانشجوی دکترای مهندسی معماری ( طراحی مجموعه ها و ساختمان های نیروگاهی)، دانشکده معماری و شهرسازی معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
سید رحمان اقبالی - استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین

بعد از حادثه یازده سپتامبر، امنیت نیروگاه هسته ای و میزان آسیپ پذیری آنها در برابر اقدامات تروریستی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در عین حال امنیت، از لحاظ اقتصادی بخشی از هزینه های نیروگاه را به خود اختصاص می دهد. بنابراین با در نظر گرفتن گرایش امروز نیروگاه ها به سمت کاهش هزینه ها، بهینه سازی حفاظت که بخش عمده برنامه های امنیتی را تشکیل می دهد، می تواند علاوه بر بهبود امنیت، موجب صرفه جویی اقتصادی نیز گردد. از جمله راهکارها در این زمینه طراحی مناسب چیدمان معماری سایت است. چیدمان معماری مناسب سایت نیروگاه، نقشبسزایی در حفاظت از نیروگاه در برابر تهدیدات امنیتی بخصوص انفجار ایفا می نماید. عناصر طراحی معماری چیدمان سایت که بیشترین تاثیر را در جلوگیری از وقوع تهدیدهای امنیتی و کاهش اثرات ناشی از آنها بر یک نیروگاه هسته ای عبارتند از: موانع فضایی،منطقه بندی حفاظتی، مسیرهای دسترسی و نقاط کنترل، جهت گیری و جانمایی ساختمان ها و موانع فیزیکی است. لذا در این مقاله با استفاده از روش تحقیق کیفی و مبتنی بر استدلال منطقی به بررسی چیدمان سایت یک نیروگاه هسته ای با تأکید بر نقش عناصر معماری پرداخته و راهکارهایی را به صورت ضوابط طراحی در زمینه بهینه سازی امنیت بویژه براساس ویژگی های بالقوه عناصر معماری و با استفاده از روش هایی که ضمن توجه به جنبه های عملکردی مسائل اقتصادی را نیز لحاظ کرده باشد ارائه می شود که بیشتر به نحوه چیدمان و استفاده از عناصر معماری غیر فعال توجه دارد و می تواند ضمن بهبود امنیت آن را از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه نماید.

امنیت، نیروگاه هسته ای، عناصر معماری، چیدمان سایت