سولماز عزیزپور - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
نرگس قدسی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

مهمترین شرط تحقق جامعه ای بهبود یافته، برابری انسانها در حق بهره مندی از تمامی امکانات پیشروی جامعه است. فضای شهری نیز به عنوان مرکز ارتباط و تحول در شهرها، بایستی بتواند شرایط حضور همه شهروندان اعم از زن و مرد را فارغ از جنسیت آنان، فراهم نماید. نیازهای زنان و مردان در مکانها و فضاهای شهری یکی نیست و نبایست به شیوه یکسان به نیازهای آنان در هنگام کار، رفتوآمد، حمل ونقل، تفریح و استراحت پاسخ گفت. باغ خانواده فضایی شهری در شهر کرج است که به منظور ایجاد فضایی برای گذران اوقاتفراغت به اجرا درآمده است. در حالیکه مطالعات مقدماتی نشان میدهد که در برنامه ریزی وطراحی انجام شده، با وجود حضور وسیع زنان در این عرصه عمومی خیلی کم به تفاوت و تنوع نیازهای جنسیتی توجه شده است و گاها در پارهای موارد تبعیض آشکاری در دست یابی به فرصتها و امکانات موجود در باغ خانواده بین گروههای جنسیتی مشاهده میشود. هدف از این ارزیابی میزان احساس برخورداری از حقوق شهروندی و عوامل موثر بر آن با توجه به ادراک زنان از کیفیت، تعیین متغیرهای دارای تفاوت معنیدار میان مردان و زنان و نحوه رتبه بندی متغیرهای سنجش شده در محیط توسط بانوان است. پرسش اصلی این تحقیق آن است که آیا میان میزان برخورداری از امکانات فضای شهری و ملاحظات جنسیتی ارتباط معناداری وجود دارد؟ کیفیت محیط باغ خانواده با مدل تجربی سنجش کیفیت (درخت ارزش) توسط روش کل به جزء و بررسی 5 شاخص ارائه شده در 3 سطح ارزیابی شد. نتایج مطالعه نشاندهنده آن است که میان کیفیت باغ از دید زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد و میزان کیفیت از دید زنان در آستانه پائین قرار دارد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که متغیرهای عملکرد، آسایش روانی، لذت بر میزان احساس برخورداری از امکانات و حقوق شهروندی زنان در فضاهای شهری موثر است.

حقوق شهروندی، جنسیت، فضای شهری، فضای جنسیتی، عدالت جنسیتی