زکیه پهلوان یلی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
منوچهر زرین کفش - استاد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
ابوالفضل معینی - استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

هر در بین برخی عناصرغذایی مورد نیاز گیاه برخی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند که در بین آنها عناصرنیتروژن، پتاس، فسفر، کلسیم و منیزیم بارزتر می باشد. با توجه به اهمیت این عناصر در خاک برای گیاه لزوم انجام تحقیق بر روی آنها از نکات ضروری به نظر می رسد. به این منظور مطالعاتی در شهرستان رامسر، شمال ایران، که عمدتاٌ بصورت اراضی باغ مرکبات، شالیزارو جنگل مورد بهره برداری قرار می گیرند، برای تعیین و مقایسه وضعیت عناصرغذایی خاک در کاربری های مذکور انجام گرفت. برای انجام این مطالعه، ۱۵ خاکرخ خاک در سه کاربری باغ مرکبات، شالیزار و جنگل انتخاب، حفر و از دو عمق ۰- ۳۰ و ۳۰ - ۶۰ سانتی متری خاک نمونه برداری شد و عناصر نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و سدیم اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد، مقدارکلسیم و منیزیم در باغ و زمین زراعی نسبت به جنگل طبیعی کاهش داشته است. وجود مقادیر بالای کاتیون سدیم در خاکهای این منطقه نشان دهنده مدیریت نامناسب کشاورزی و استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی اسیدزا می باشد. همچنین کمبودی از نظر مقدار نیتروژن و مقدار پتاسیم در باغات مرکبات منطقه مشاهده نشد، بدلیل استفاده از کودهای پتاسه و ازته طی سالیان متمادی این کمبود جبران شده است.اما خاکهای شالیزاری منطقه مورد مطالعه، دچار کمبود این عنصر تغذیه ای می باشند. مقدار نیتروژن و سدیم در لایه سطحی ۰- ۳۰ سانتی متری خاک بیشتر از لایه تحتانی ۳۰ - ۶۰ سانتی متری آن می باشد در حالیکه کلسیم، منیزیم و پتاسیم در خاکهای منطقه دچار آبشویی هستند و از لایه سطحی خاک به لایه های زیرین انتقال یافته اند.

لایه سطحی، کلسیم، منیزیم، عناصر تغذیه ای