رضا موسایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه بیرجند
محمدرضا دوستی - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه بیرجند

با افزایش روز افزون جمعیت و توسعه بخش اقتصادی (کشاورزی وصنعت) تقاضا برای بهره برداری از منابع آب زیرزمینی افزایش یافته و در بسیاری از نقاط ایران سبب افت شدید سطح آب زیرزمینی شده است. دشت مشهد نیز که یکی از بزرگترین دشت های استان خراسان رضوی محسوب می شود در دهه های اخیر دچار افت شدید سطح آب زیرزمینی شده است، به طوری که در طی یک دوره ده ساله1376-77تا1386-87 به میزان 8/33 مترافت دراین آبخوان به وجود آمده است. این افت سطح آب زیرزمینی می تواند باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی فراوانی مانند نشست زمین و ایجاد فروچاله ها، متراکم شدن زمین و جلوگیری از نفوذ آب به سفره های زیرزمینی، ایجاد درز و شکاف در سطح زمین، پدیده لوله زایی (بالا آمدن لوله های آب ازسطح زمین)، تغییر شیب رودخانه ها و جاده ها، کاهش کیفیت آب، ریزش جداره چاه ها، تغییر شیب زمین و افزایش سیل خیزی منطقه گردد. علاوه بر این، کاهش منابع آب زیرزمینی و خشک شدن قنوات مسایل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی نیز به دنبال خواهد داشت. در این مقاله به بررسی مسایل زیست محیطی ناشی از افت سطح آب زیرزمینی در دشت مشهد پرداخته می شود و در نهایت راهکارهایی برای کاهشاین مشکلات ارایه شده است

افت آب زیرزمینی، دشت مشهد، اثرات زیست محیطی، نشست زمین، کاهش کیفیت آب