ابراهیم لطیفی خواه - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
ایوب علی قاسمی - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
حسن اکبری - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

به یکی از محصولات مهم درختان میوه دانه دار کشور ایران می باشد که از نظر سطح زیر کشت،میزان تولید و درجه اهمیت بعد از سیب وگلابی قرار دارد. بر اساس آمار ارائه شده توسط وزارت جهاد کشاورزی در سال 1387 سطح زیر کشت این محصول 5/6099 هکتار با میزان تولید 34115 تن و متوسط عملکرد 6/6942 کیلوگرم در هکتار گزارش شده است. استان اصفهان با داشتن 1475 هکتار باغ به و تولید 9/12136 تن محصول رتبه اول تولید به را در کشور دارا می باشد. اگر چه کشور ایران یکی از مراکز تنوع، پراکنش و زیستگاه اصلی درختان به در جهان محسوب می شود ولی این محصول چندان مورد توجه قرار نگرفته و تحقیقات زیادی در مورد مسائل به نژادی و یا به زراعی آن انجام شده است. با توجه به اهمیت این محصول در استان اصفهان از سال 1377 برنامه های تحقیقاتی در خصوص شناسایی، جمع آوری و ارزیابی ژنوتیپ های به موجود در باغ های استان شروع شده است. در این پروژه در مرحله اول تعداد 14 ژنوتیپ متفاوت به در مناطق استان شناسایی و بصورت مقدماتی در محل استقرار خود مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله بعد این ژنوتیپ ها به روش غیر جنسی (پیوند) تکثیر شده و در قالب طرح آگمنت با 16 بلوک در باغ کلکسیون درختان میوه ایستگاه تحقیقات باغبانی مبارکه کشت گردیدند در هر کرت 5 درخت با فواصل 4×4 متر کاشته شده و از به اصفهان بعنوان شاهد استفاده شده است. در ارزیابی های تکمیلی خصوصیات رویشی، مراحل فنولوژی، مشخصات مورفولوژی، پومولوژی، خصوصیات کمی و کیفی و انبار مانی محصولات هر یک از این ژنوتیپ ها بر اساس توصیف نامه (دیسکر پیتور) بانک ژن جهانی (IBPGR) و دستور العمل ملی آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری در درختان به (DUS) با تاکید بر صفات باغبانی مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین زمان مناسب برداشت، عمر انبار مانی و انتخاب بهترین تلقیح کنننده برای این ژنوتیپ ها و به اصفهان انجام شده است. نتایج مطالعات انجام شده نشان داد که دو ژنوتیپ NB4 و KVD2 از نظر عملکرد، خصوصیات کمی و کیفی محصول، سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه بخصوص عارضه کلروز آهن نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد بررسی برتری دارند. بنابراین ژنوتیپ های NB4 و KVD2 جهت ثبت رقم و معرفی آنها به باغداران برای تکثیر انبوه و جهت استفاده از آنها در برنامه های احداث باغ های جدید و یا اصلاح و جایگزینی باغ های قدیمی به انتخاب شده اند.

به ، خصوصیات، ژنوتیپ ، عملکرد، کیفیت