خدیجه عباسی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
سعید عباسی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه رازی کرمانشاه
سحر لیلایی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
پریسا رزاقی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

بیماری شانکر سیتوسپورایی که توسط گونه هایی از جنس Cytospora ایجاد می شود، از شایع ترین بیماری های درختان گردو در بسیاری از نقاط کشور است که موجب کاهش عمر مفید درختان شده و زیان اقتصادی گسترده ای را موجب می گردد. در این بررسی تجزیه واریانس مولکولی 56 جدایه ی منتخب جمعیت گونه Cytospora chrysosperma به عنوان عامل اصلی ایجاد کننده ی بیماری شانکر سیتوسپورایی درختان گردو در ایران از 9 استان کشور با استفاده از دو نشانگر RAPD و ISSR، بر اساس منشاء جغرافیایی آن ها و به کمک نرم افزار GenAlEx ver 6.2 انجام شد که نتایج حاصل از این بررسی تنوع ژنتیکی بالایی را برای هر دو نشانگر نشان داد و بیانگر این بود که واریانس متعلق به تنوع داخل مناطق جغرافیایی بیشتر از مقدار محاسبه شده برای تنوع بین آن هاست به طوری که بر اساس نتایج حاصل از داده های نشانگر RAPD، 88 درصد از تنوع در درون جمعیت هر استان و 12 درصد از تنوع در بین جمعیت استان ها وجود داشت. همچنین داده های نشانگر ISSR نشان دهنده ی وجود 84 درصد تنوع در درون جمعیت هر استان و 16 درصد تنوع در بین جمعیت استان ها بود. به طور کلی درصد واریانس متعلق به تنوع بین جمعیت ها کمتر از مقدار محاسبه شده برای تنوع داخل جمعیت هاست که نشان می دهد گروه بندی انجام شده برای جدایه ها در تفکیک جدایه ها بر اساس شباهت آن ها موفق عمل کرده است و جمعیت ها در دندروگرام حاصل، از افراد متفاوتی تشکیل شده اند، اما بین این جمعیت ها تنوع کم و در عین حال معنی داری وجود دارد. همچنین مشاهده شد که واریانس داخل جمعیت ها بسیار معنی دار است و مجموعه جدایه های مورد بررسی از تنوع زیادی برخوردارند. از طرفی پایین بودن واریانس افراد موجود بین گروه ها نشان دهنده این است که افرادی که در گروه های مختلف قرار گرفته اند از لحاظ ژنتیکی به هم نزدیک می باشند.

تجزیه واریانس مولکولی، تنوع ژنتیکی، شانکر، منشاء جغرافیایی، Cytospora chrysosperma