فاطمه کنشلو - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فیتوشیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی
فاطمه سفیدکن - استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
هاشم کنشلو - استادیار، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

آنتمیس متعلق به تیره کاسنی و دارای 23 گونه بومی در ایران است که اندام هوایی آنها حاوی اسانس و دارای ارزش دارویی می باشد. برای بررسی ترکیبات اسانس seudocotula Anthemis، بذر آن از گلستان جمع آوری و در کرج کشت گردید. در مرحله گلدهی، از اندام های گل، برگ، ساقه و سرشاخه نمونه تهیه و پس از خشک نمودن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. برای شناسایی و جداسازی ترکیب های اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد که بازده اسانس گل، برگ، ساقه و سرشاخه گلدار بر حسب وزن خشک گیاه به ترتیب 06/0، 02/0، 06/0 و 06/0 می باشد. نتایج 23 ترکیب را در برگ نشان داد که 5 ترکیب عمده بتا- توجون (3/27%)، کادینه-4-ان–ال-(سیس) (11%)، کاریوفیلن اکساید (10%)، بتا-اودسمول (7/6%)و آلفا ترپینیل بوتانوات (9/5%) بودند که بیش از 50 درصد کل ترکیب های اسانس برگ را تشکیل می دادند. در اسانس ساقه 14 ترکیب شناسایی که ترکیبهای عمده آن سیس-بتا-فارنزن (4/62%)، لاواندالیل 2– متیل بوتانوات (4/12%)، بتا- توجون (9/2%) و کاریوفیلن اکساید (8/2%) بودند. از 25 ترکیب شیمیایی شناسایی شده در اسانس گل، ترکیبات بتا- توجون (6/33%)، اسپاتولنول (3/20%)، سیس-بتا-فارنزن (5/9%)، ای-بتا-فارنزن (6/4%) و بتا-اودسمول (2/4%) پنج ترکیب اصلی بودند. از 23 ترکیب شناسایی شده در سرشاخه گلدار، ترکیبات بتا- توجون (0/34%)، سیس-بتا-فارنزن (3/12%)، کاریوفیلن اکساید (3/12%) و ادسمول-7(11)-ان-4-ال، استات (7/4%) در شمار چهار ترکیب عمده اسانس بودند. بنابرنتایج برای دستیابی به برخی ترکیبات با درصد بالا می توان از اندام معین بصورت جداگانه اسانسگیری بعمل آید.

اسانس، بابونه شیرازی، برگ، ساقه، سرشاخه گلدار