اعظم ابوالحسنی زرجوع - کارشناسی ارشد گروه همزیستی با بیابان- محیط زیست و منابع طبیعی، مرکز تحقیقات بیل المللی بیابان دانشگاه تهران
حسن خسروی - استادیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
مهدی سلطانی گردفرامرزی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

بحران آب یکی از مسائل اساسی مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است، این وضعیت در سال های اخیر به دلیل خشکسالی های پی در پی حادتر شده است. بنابراین استفاده از آب های نامتعارف، در جایی که آب با کیفیت مناسب در دسترس نیست، رو به فزونی است. یکی از این منابع، پساب شهری است که علاوه بر تأمین آب می تواند نیاز غذایی گیاه را نیز تأمین کند و در صورتی که تأثیر منفی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و آب منطقه نداشته باشد می تواند به منظور آبیاری توأم با طرح های بیابان زدایی مورد استفاده قرار گیرد. لذا در این تحقیق اثرات فاضلاب تصفیه شده شهری بر تغییرات غلظت فسفر در خاک در محل تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی این اثرات، نمونه های خاک از دو عمق 30-0 سانتی متر و 60-30 سانتی متر از سه منطقه مطالعاتی شامل منطقه شاهد، منطقه درختکاری شده و آبیاری شده با فاضلاب تصفیه شده و منطقه فاقد پوشش گیاهی که تحت تأثیر پساب قرار گرفته است (اراضی رهاشده) در محدوده تصفیه خانه برداشت شد. نمونه های خاک، پس از خشک شدن در هوای آزاد به آزمایشگاه منتقل گردیدند و برای تعیین غلظت فسفر مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش در قالب طرح فاکتوریل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد استفاده از فاضلاب تصفیه شده در منطقه باعث افزایش غلظت فسفر نسبت به منطقه شاهد شده است.

آب های نامتعارف، آبیاری، بحران آب، فاضلاب تصفیه شده، فسفر