مصطفی نیکدل - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

در طی سال های 1388 تا 1391 وجود نماتدهای بیمارگر و انگل حشرات خانواده های Heterorhabditidae، Steinernematidae و Mermithidaeدر جنگل ها و مراتع ارسباران که در شمال غرب ایران واقع شده است، مورد بررسی قرار گرفت. استخراج نماتدهای دو خانواده اول با استفاده از طعمه گذاری لاروهای پروانه موم خوار (Galleria mellonella) در نمونه های خاک و در مورد خانواده Mermithidae با مشاهده مستقیم آلودگی مراحل نابالغ حشرات میزبان و یا تشریح آن ها انجام گرفت. از مجموع نمونه خاک جمع آوری شده 1/3% آلوده به نماتدهای بیمارگر بودند که 3/1% از آن ها حاوی نماتدهای خانواده Heterorhabditidae و 7/1% باقیمانده حاوی نماتدهای خانواده Steinernematidae بودند. همه جدایه ها پس از استخراج از خاک با استفاده از لاروهای پروانه موم خوار مجدداً تکثیر و اثبات بیماری زایی شدند. از کل 21 جدایه استخراج شده هفت جدایه از خاک های مراتع و 14 جدایه از خاک های جنگلی به دست آمدند. تمام جدایه-های متعلق به خانواده Heterorhabditidae با استفاده از روش های ریخت شناختی و ریخت سنجی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی تحت عنوان گونهHeterorhabditis bacteriophora و جدایه های متعلق به خانواده Steinernematidae با استفاده از روشهای فوق و آزمون دگر آمیزی به عنوان شش گونه، Steinernema feltiae، S. carpocapsae، S. bicornutum، S. glaseri، S. kraussei و گونه جدید S. arasbaranense شناسایی شدند. در رابطه با نماتدهای انگل خانواده ،Mermithidae دو گونه از جنس Hexamermis شاملH. albicans و Hexamermis sp. جمع آوری و شناسایی شدند که مراحل نابالغ آن ها از داخل بدن حشرات میزبان و فرم بالغ آن ها از داخل خاک بدست آمد.

ارسباران، بیمارگر، انگل، حشرات، نماتدها