نبی خلیلی اقدم - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، سقز، ایران

آتش سوزی در جنگل و مرتع باعث نابودی بخش مهمی از زیست بشر، آلودگی هوا و از بین رفتن ثروت ها و امکانات بسیاری می شود و جان انسان های ساکن در مجاورت جنگل را با مخاطرات جدی مواجه می کند و علاوه بر این گونه های ارزشمند گیاهی و جانوری را از بین می برد. آتش سوزی جنگل ها را می توان بر حسب منشا به آتش سوزی طبیعی، آتش سوزی از قبل برنامه ریزی شده و آتش سوزی انسانی (که انسان موجب آن می شود) تقسیم بندی نمود. آمادگی شرایط برای شروع و گسترش آتش سوزی بستگی به شرایط مختلف هواشناسی(بارندگی، دمای هوا، رطوبت نسبی هواو باد) دارد و به همین دلیل می توان با استفاده از همین عوامل پیش بینی وقوع آتش را با مدل ها و شاخص های گوناگون انجام داد. مدلهای متداول در پیش بین خطر وقوع آتش سوزی در سه دسته تجربی، نیمه تجربی و فیزیکی قرار می گیرند. پیش بینی مدلهای تجربی به دو شیوه کمی و کیفی است. از مهم ترین مدلهای تجربی کمی FWI (مدل کانادائی)، FFDI (مدل استرالیائی)، mFFWI (مدل کانادائی توسعه یافته) وIFDI (مدل ایتالیائی) و نوع کمی آن شاخص کیفی خطر وقوع آتش سوزی و احتمال احتراق (ICONA) می باشد. دقت خروجی چنین مدلهایی در پیش بینی خطر وقوع آتش سوزی در مطالعات مختلف مورد تایید قرار گرفته و از جمله ابزارهای کلیدی سازمان هواشناسی کشورهای مزبور در پیش یابی این پدیده خطرناک بوده است. هدف اصلی این تحقیق ارایه تعریفی کامل از انواع مدلهای مورد استفاده در پیش بینی خطر وقوع آتش سوزی همراه با نحوه استخراج نتایج و چگونگی تمهید نهاده های اصلی هر یک از مدلها به تفکیک است. تا اینکه بتوان با استفاده از خروجی این مدلها احتمال خطر وقوع آتش سوزی را برآورد نموده و ضمن ارایه هشدارهای لازم همراه با احتمالات مختلف بروز آتش در نواحی مستعد ،تمهیدات لازم برای مدیریت پیشگیرانه و ارائه یک نوع رفتار زیستی مناسب را انجام داد.

آتش سوزی، مدل تجربی، پیش بینی و پیشگیری