احمد توکلی - مدرس دانشگاه پیام نور شهرستان بیلهسوار
محمدحسین انصاری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
لاله عادلی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه محقق اردبیلی

به منظور مطالعه تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم بوته بر کلزای پائیزه رقم هایولا ۴۰۱ در منطقه بیله سوار مغان به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل : تراکم بوته ۶۵، ۸۰ و ۹۵ بوته در متر مربع و سطوح کود نیتروژن شامل سطوح صفر، 46، 92 و 138 کیلوگرم در هکتار بود. صفات مورد اندازه گیری شده شامل ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، طول خورجین، تعداد خورجین در شاخه فرعی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در ساقه بود. نتایج نشان داد که در اکثر صفات اندازه گیری شده بین سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم بوته تفاوت معنی داری وجود دارد. بیشترین عملکرد دانه (با میانگین 4410 کیلوگرم در هکتار) در سطح کودی 138 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 80 بوته در متر مربع و کم ترین دانه (1191 کیلوگرم در هکتار) در سطح صفر نیتروژن و تراکم 95 بوته در متر مربع بدست آمد. عملکرد روغن نیز که تابعی از درصد روغن و عملکرد دانه می باشد، بالاترین میانگین2/1971 کیلوگرم در هکتار را در سطح کودی 138 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 80 بوته در متر مربع و کم ترین آن با میانگین 7/513 کیلوگرم در هکتار را در سطح صفر نیتروژن و تراکم 65 بوته در متر مربع نشان داد. در این میان بالاترین هم بستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه مربوط به تعداد خورجین در ساقه اصلی **920/0=r و ارتفاع بوته **915/0=r بود. نتیجه اینکه بهترین ترکیب تراکم بوته و کود نیتروژن برای کشت کلزا در منطقه بیله سوار سطح 138 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم بوته 80 بوته در متر مربع می باشد.

تراکم بوته، عملکرد و اجزای عملکرد دانه، کلزا، کشت پائیزه، نیتروژن