محمد حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مریم نوابیان - مولف مسئول و استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
نادر پیرمرادیان - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

زهکشی فرآیند خارج کردن آب سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیرزمینی کم عمق از طریق نگهداشت به موقع آن و مدیریت کیفیت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و اجتماعی است در حالی که محیط زیست نیز حفظ شود. در این پژوهش اثر پوشش های آلی (پوسته برنج)، معدنی (شن و ماسه) و ترکیب پوشش های آلی و معدنی بر روی کمیت و کیفیت زه آب خروجی از زهکش، مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا مدل فیزیکی زهکش شامل لوله زهکش به قطر 10 سانتی متر در عمق 37 سانتی متری خاک نصب و پوشش های مورد نظر با ضخامت 15 سانتی متر در اطراف لوله زهکش کارگذاری شدند. آزمایش تحت جریان طولانی مدت و با شوری آب آبیاری 9/1 دسی زیمنس بر متر به مدت 720 ساعت انجام و پارامترهای شوری، نسبت جذب سدیم، اسیدیته و کل جامدات معلق زه آب خروجی از زهکش بررسی شد. تیمارهای پوشش دور زهکش مورد آزمایش شامل پوسته برنج (H)، شن و ماسه (G)، ترکیب 80 درصد پوسته برنج و 20 درصد شن و ماسه (H80G20)، ترکیب 60 درصد پوسته برنج و 40 درصد شن و ماسه (H60G40)، ترکیب 40 درصد پوسته برنج و 60 درصد شن و ماسه (H40G60)، ترکیب20 درصد پوسته برنج و 80 درصد شن و ماسه (H20G80)، و بدون پوشش (B) به عنوان شاهد بود. نتایج نشان داد پوششH20G80 با توجه به این که دارای میانگین شوری زه آب کم تری نسبت به سایر پوشش ها بود، عملکرد بهتری در کاهش شوری زه آب داشت. پوشش H نیز در جلوگیری از ورود مواد جامد به داخل لوله زهکش عملکرد فیلتری مناسب تری نسبت به سایر پوشش ها داشت.

اسیدیته، پوشش زهکش، شوری زه آب، کل مواد جامد معلق، زهکشی زیرزمینی