بختیار عزت پناه - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مرند،ایران
مهدیه نخعی - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مرند،ایران

توسعه فیزیکی شهرها فرایندی پویا و مداوم است که طی آن کالبد شهر بصورت عمودی وافقی گسترش می یابد.رشد شهر یکی ازویژگی های حیاتی جامعه شهری است چراکه تغییر و تحول و تکامل جزء ویژگی اساسی و ضروری شهر است. یکی از مشکلاتی کهبشر در قرن حاضر با آن روبر است، رشد بی رویه وروز افزون شهرهاست این رشد بی رویه، برنامه ریزان را به چاره اندیشی واداشتهاست. از جمله این مسائل و مشکلات، گسترش بی رویه شهر ها به سمت حومه هاست که ساخت وساز درآنها بدون طرح و برنامه قبلیانجام می شود. توسعه و گسترش فیزیکی شهرها فرایندی پویاست و عواملی نظیر طبیعی و انسانی (مصنوعی) در نحوه شکل گیری وروند توسعه آتی شهر موثر می باشد. برای ایجاد توسعه پایدار نیازمند اگاهی و شناخت محیط وشناخت عوامل تاثیر گذار درروند توسعهشهر هستیم. به منظور شناخت عمیق تر مسائل و مشکلات فعلی و سیاست گذاری و برنامه ریزی برای تحولات آتی شهر، شناختعوامل و نیروهای موثر بر رشد و توسعه آنها در طی دهه گذشته ضرورت پیدا می کند. این مقاله باعنوان پارادایم تحقق و توسعهفیزیکی و رشد کالبدی در عرصه تحولات آتی و هدایت و کنترل شهر تدوین شد وبراساس این ضرورت، مطالعه حاضر بر آن است تاعوامل تا ثیر گذار بر توسعه فیزیکی و رشد شهرنشینی را در شهر یامچی مورد بررسی قرار میدهد. در این تحقیق بر آن هستیم تا سهمهر یک از عوامل رشد شهرنشینی شهر یامچی را بررسی کرده و عواملی را که در توسعه فیزیکی و جهت دهی توسعه شهری نقشداشته اند، را تعیین کنیم. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده های موجود در مرکز آمار شهرستانمرند، مصاحبه و مشاهده به بررسی عوامل موثر در توسعه فیزیکی شهر می پردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که روند توسعهفیزیکی شهر یامچی بصورت متوازن و اصولی صورت نگرفته است، همچنین می توان گفت که روند رشد فیزیکی شهر با رشد جمعیتمتناسب نبوده و عوامل طبیعی و توپوگرافی نقشی عمده ای در توسعه فیزیکی شهر ایفا نکرده است. علاوه بر این نتایج جانبی مطالعهحاکی از این است که هسته اولیه شهر حول محور رودخانه آغ چای شکل گرفته که یک شاه راه قدیمی بین اصفهان-جلفا بوده استوروند رو به رشد خود را ادامه داده است. در خاتمه، به مکان گزینی و تعیین جهات توسعه شهر یامچی پرداخته شد، نتایج بیانگر ایناست که جهات شمال و شمال شرقی شهر برای توسعه آتی شهر مناسب می باشد.

توسعه فیزیکی، فرایند پویا، عوامل طبیعی و انسانی، رشدشهرنشینی