جمشید تیموری - دانش آموخته کارشنا سی ارشد جغرافیای طبیعی، اقلیم شناسی
جعفر مرشیدی - عضو هیئت علمی گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
محمد تیموری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی،فرایندهای جداسازی.

تغییر اقلیم و بحران آب از مهم ترین چالش های جامعه جهانی قرن حاضر هستند.تغییرات اقلیمی یک زمینه کلی و جهانی استو نتیجه تاثیر توام پدیده های هواشناسی است. ولی عواملی چون اقدامات سازه ای بشر، برداشت بی رویه از منابع آبی زیرزمینی وسطحی، دخل وتصرف بشر در طبیعت از عوامل تشدید کننده آن است.لذا به دلیل اهمیت و تاثیر عناصر اقلیمی (دما و بارش) برشرایط محیطی و نیز نقش آن در جغرافیا،گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدار، بررسی تغییرات رفتاری آن در بازه های زمانیطولانی مدت و کوتاه مدت ضروری است.بر این اساس در پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عناصر اقلیمی (دما و بارش) بر میزانذخایر منابع آبی زیرزمینی دشت دهلران با استفاده ازتکنیک GIS بررسی گردید.محدوده مطالعاتی بین طول شرقی 46 درجه ، 31دقیقه ، 24 ثانیه تا 47 درجه ، 16 دقیقه ، 04 ثانیه وعرض شمالی 32 درجه، 41 دقیقه، 39 ثانیه تا 33 درجه، 18 دقیقه، 47 ثانیه دراستان ایلام قرار دارد. مساحت دشت دهلران 412.4 کیلومتر مربع است. که دارای اقلیمی گرم و خشک با میانگین بارندگی سالانه حدود 240/7 میلیمتر، دمای حداکثر مطلق 53 درجه، متوسط میزان تبخیر سالانه 3855.9 میلیمتر ومیانگین رطوبت نسبی بلند مدت سالانه 38% طی یک دوره 23 ساله (92-1369) می باشد. نتایج حاصله نشان می دهد که در بررسی تاثیر عناصر اقلیمی برروی میزان ذخایر آبی دشت دهلران، طبق قاعده کلی اصل همبستگی بین دو متغیر دما و تراز سطح آب (سطح ایستابی) همبستگی معکوس و ضریب همبستگی رگرسیون بدست آمده عدد (537.-) می باشد، یعنی بین دو متغیر رابطه معنادار منفی وجود دارد و بین دو متغیر بارش و تراز سطح آب (سطح ایستابی)، همبستگی مستقیم و ضریب همبستگی رگرسیون بدست آمده در نمودار عدد (818.) را نشان می دهد که چنین استنباط می شود، بین دو متغیر رابطه معنادار ومستقیم وجود دارد. و با استفاده ازشاخص SPI وترسیم نمودار آن با متوسط تراز سطح آب در طول دوره 23 ساله روندتغییرات بارندگی سالانه ومتوسطتراز سطح آب را که بطور نسبی در حال کاهش نسبت به طول دوره آماری می باشد، را بدست آورده که نشان دهنده تغییراتاقلیمی و وقوع خشکسالی در منطقه است.

تغییر اقلیم ، آب زیرزمینی، دشت دهلران، عناصر اقلیمی، سیستم اطلاعات جغرافیایی،بحران آب،سطح ایستابی