اصغر شکرگزار - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان.
مجید یاسوری - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان
سیدرضا شفیعی ماسوله - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان

فروشندگان خیابانی یا به تعبیری دیگر دستفروشان پیاده رویی برای مدتهای مدیدی بخشی از سناریوی شهری بوده اند. آنانبه بخشی از زندگی کلیه شهرهای کشورمان بدل شدهاند. فروشندگان/دست فروشان خیابانی، افراد خوداشتغال یا خویش فرما دربخش غیررسمی هستند، که فعالیت آنها با فروش کالا/خدمات در خیابان بدون داشتن هیچگونه ساختار گسترش یافته و یاتقویت شدهی ثابتی عرضه می شود. عدم ساختار ثابت و منظم بدین معناست که هیچگونه سازمان و نهاد دولتی و غیردولتیوظیفه حمایت از این افراد را بر عهده ندارد و به عبارتی هیچگونه سازوکار خاصی بر این شاغلین حاکم نیست. به دلیل فقدانمکانهای طرح ریزی شده، دست فروشان از فضاهایی که برای مقاصد دیگری در نظر گرفته شدهاند، استفاده می کنند که نزاع وستیز با مسئولین شهری برآیند آن است. چالش اصلی مدیران شهری این است که چگونه تقاضاهای متناقض در فضاهایعمومی شهر، خاصه، نیاز به نقلوانتقال عابران پیاده و وسائط نقلیه در نواحی که به مکانهای بالفعل فعالیت دست فروشان بدلشده اند، ملحوظ دارند. این مطالعه که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی انجام شده است، در صدد پی بردن به نظرات شهروندانیعنی عابرانپیاده/ خریداران بالقوه در خصوص حرفه ی دست فروشی است. ابزارهای پرسشنامه (محقق ساخته)، مشاهده (کنترلنشده) اساس جمع آوری اطلاعات را به خود اختصاص داده اند. در تجزیه وتحلیل داده ها از روش های کیفی و کمی استفاده شدهاست. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهروندان، بینظمی و شلوغی ناشی از فعالیت دستفروشان در بخش مرکزی شهر راپیامد عمکرد ناکارآمد مدیران شهری می دانند. از طرف دیگر اقداماتی نظیر جلوگیری و ممانعت از فعالیت، توقیف اموال و ازهمه مهمتر تحقیر فرد برای حفظ شأن و مقام کالبد شهر را منفور دانسته اند. و برای برونرفت از این وضعیت خواستار قانون-مند نمودن و به نظم درآوردن این حرفه هستند.

دستفروشی خیابانی، دیدگاه شهروندان، شهر رشت، فضای عمومی، مدیریت شهری، مشارکت