معصومه اقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و مدیریت روستایی و توسعه پایدار
علیرضا سلیمانی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ارومیه

تحولات جامعه روستایی ایران پس از دهه 40 ، به لحاظ تغییرات اساسی و زیربنایی درجهت گیریهای محور توسعه که بیشتر متاثراز سیاستهای استعمارگرانه استکبار جهانی بود، منجر به اضمحلال روستاها و درنتیجه بروز مشکلات و معضلات اساسی در کشورگردید. این تحولات نه تنها در ایران بلکه درتعدادزیادی از کشورهای درحال توسعه یاتوسعه نیافته نیز اتفاق افتاد. با عنایت به اینکهتحقق اهداف توسعه ملی مستلزم توجه مجدد به احیاء و توسعه مناطق روستایی است و از طرفی عدالت اجتماعی و اهداف عالی وسیاستهای بشردوستانه انقلاب اسلامی نیز این توجه و حمایت را تشدید می نماید، لذا برنامه ریزی و رسیدن به روشهای علمی تردر بهبود کیفیت سکونتگاههای روستایی و ایجاد محیط زیست سالمتر در این مراکز را باید جزء وظایف اجتناب ناپذیر دولتدانست. شناخت ظرفیت ها و پتانسیل های بالقوه در کلیه زمینه های اقتصادی و اجتماعی و بالفعل نمودن آنها، توسعه کالبدی،هماهنگی در سیاستگذاری های مراکز روستایی با سیاستهای منطقه ای و... امری است که در جریان تهیه و اجرای طرح های هادیروستایی که با هدف فراهم سازی زمینه توسعه و عمران نقاط روستایی صورت می پذیرد، می تواند اتفاق بیافتد. در سال 1362تغییرات کالبدی در مناطق روستایی تحت عنوان عملیات بهسازی و توسعه فیزیکی روستاها به عهده جهادسازندگی گذاشته شد وهمزمان با آن طرحی تحت عنوان روان بخشی روستاها در یکی از روستاهای شهرکرد توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و اجراشد. از سال 1366 پیگیری این طرح ها به بنیادمسکن انقلاب اسلامی محول گردید، بطوری که از سال 1366 تا پایان سال 1390،روستا طرح هادی تهیه و در بیش از 12425 مورد به اجرا درآمده است. براساس ماده 11 قانون ساماندهی و حمایت برای 27760از تولید و عرضه مسکن و بند «ف» ماده 194 قانون برنامه پنجم توسعه کشور، بنیاد مسکن مؤظف است تا پایان این برنامه برایتمامی روستاهای بالای 20 خانوار، طرح هادی تهیه و عملیات اجرایی آنها را انجام دهد. اکنون با گذشت حدود سه دهه از تهیه واجرای طرحهای هادی میزان مطلوبیت و تأثیرات آن بر سکونتگاههای روستایی همچنان با تردید مواجه بوده است. براین اساس اینتحقیق با هدف ارزیابی اثرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی اجرای طرح های هادی روستایی با روش توصیفی تحلیلی و از نوعتحقیقات کاربردی صورت گرفته است.

ارزیابی طرح هادی روستا اثرات کالبدی،اقتصادی واجتماعی بخش مرکزی ارومیه