مینا کوشکی - کارشناس ارشد مرمت بناها و بافتهای تاریخی

بافتهای تاریخی امروز بخش از شهرهای به یادگار مانده از گذشته می باشند که اکثر آنها علیرغم ارزشمندی تاریخی فرهنگی، به فرسودگی گراییده اند. اینگونه بافتها علاوه بر آنکه سرمایه ملی و فرهنگی کشور هستند؛ سبب دیدگاهی زیباشناختی و هویت بخشی به شهرها نیز هستند. در این بین محل سکونت و معیشت میلیون ها نفر نیز می باشند. بافت های تاریخی دارای ویژگی های منفی چون آشفتگی سیما و منظر، عدم دسترسی مناسب، کمبود تأسیسات و تجهیزات شهری، آشفتگی در ساختار اقتصادی و اجتماعی، فرسودگی کالبدی سازه ای و ... هستند که منجر به تخلیه جمعیت زیادی از این بافتها شده است. شهر سالم شهری است که چهار چوبهای قدیمی و عناصر موجود در آن احیا شده و برای نیازهای جدید مورد مطالعه قرار می گیرد. مداخلات بهسازی و نوسازی سنجیده می تواند در کاهش مشکلات و موانع و نیز رشد و ترقی بافت تاریخی مؤثر واقع شود. شیوه های مداخله متفاوتی برای بافتهای تاریخی شهری وجود دارد، اما شیوه بهسازی به دلیل توجه به گذشته و ارزشهای بافت، مناسبترین روش مداخله می باشد؛ و لازم به ذکر است که رسیدن به بهترین رهیافت بهسازی در گروه شناخت دقیق و همه جانبه بافت های تاریخی می باشد. بافت مورد نظر این پژوهش – محله گابنه- در جنوب لاهیجان قرار دارد؛ بافتی پویا و فعال که در محدوده بافت تاریخی شهر واقع شده است و دارای ابنیه بسیار، با ارزش تاریخی، مذهبی، معماری و ... می باشد. در محدوده مطالعاتی ساخت و سازهای جدید صورت گرفته است و این روند در کنار فرسایش بافت به علت عدم رسیدگی و مدیریت صحیح شهری به سرعت در جریان است. دلیل اصلی این پژوهش رسیدن به رهیافت مناسب جهت بهسازی و ثبات بافت گابنه با نگاهی به شرایط گذشته و شناسایی مزیت های درونی و معایب بافت در کنار تهدیدها و فرصت های موجود در محیط، به کمک روش تحلیلی Swot است. هدف از این نوشتار شناخت همه جانبه بافت محله گابنه و ارائه راهکارهایی در راستای برآورد کردن نیازهای ساکنین است. اطلاعات به دست آمده در ماتریس Swot مورد تحلیل قرار گرفته اند و با توجه به نیازهای بافت می توان راهبردهایی در جهت حل معضلات آن ارائه داد.

بافت تاریخی، بهسازی، لاهیجان، محله گابنه، Swot، مداخله در بافت شهری