غلامعلی خمر - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل
سیروان ویسی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

یکی از مناطق مرزی کشور که اخیرا بنا به وجود اقتصاد غیر رسمی مرزی، حوزه جذب توریست تجاری خود را به سرتاسرکشورگسترش داده و دچار تحولات فضایی و اجتماعی شدیدی شده است منطقه مرزی بانه در استان کردستان است. در سالهای اخیر، شهربانه به دلیل موقعیت ویژهاش در محدودهی نوار مرزی کشور و نیز رشد اقتصاد ناشی از قاچاق کالا، سالیانه تعداد زیادی گردشگر را ازنقاط مختلف کشور جهت خرید اجناس و کالاهای مختلف به خود جلب کرده و سبب تغییرات اساسی و نیز رشد و توسعه ی شهر شدهاست. همین امر ضرورت بررسی اثرات گردشگری تجاری را بیش از پیش ضروری میسازد. هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات گردشگریتجاری بر تغییرات شاخصهای توسعه شهری (CDI) می باشد. بنابراین در این پژوهش برای اولین بار تلاش می شود به بررسی تأثیرگردشگری تجاری بر روی تغییرات شاخص هایی همچون زیرساختها، آموزش، بهداشت، مدیریت پسماند و درآمد شهری در شهر بانهپرداخته شود. روش شناسی تحقیق حاضر، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. در مرحله تحلیل ابتدا مقادیر وداده های کلیه شاخص ها استخراج می شوند و سپس بر اساس فرمول شاخص توسعه شهری (CDI) به وزن دهی شاخص های مربوطهپرداخته می شود. بنا بر تحلیل های صورت گرفته، نرخ رشد شاخصهای توسعه در شهر بانه در چهار دوره، از سال 1365 تا 1390 ، به ترتیب 0/96%، 0/80%، 1/46% و 1/95% درصد می باشد. به نظر می رسد که رابطه ای میان رشد گردشگری تجاری در شهر بانه با تغییرات شاخص های توسعه شهری (CDI) وجود دارد. همچنین پیشنهاداتی در خصوص نظام مند کردن نحوه ی بهره برداری از منافعناشی از گردشگری تجاری و نیز سرمایه گذاری در تمامی بخش های مختلف ارائه می گردد.

گردشگری، گردشگری تجاری، شاخصهای توسعه شهری (CDI)، شهر بانه