کاربرد روش جای پای اکولوژیکی در ارزیابی پایداری توسعه شهری (نمونه موردی: شهر ساری)

هدف رویکرد ردپای اکولوژیکی برقراری تعادل بین "مصرف منابع و تولید ضایعات بوسیله انسانها" و "تولید منابع وجذب ضایعات بوسیله طبیعت" است. امروزه، شاخص جای پای اکولوژیکی در بسیاری از کشورهای جهان در سطح ملی ومحلی استفاده میشود و نشان میدهد که در کدام ناحیه و کجا، بر منابع طبیعی فشار وارد میشود. این مقاله که بااستفاده روش EF( ردپای اکولوژیکی) و با بررسی مبانی نظری و شناخت وضع موجود در گروههای مصرفی مواد غذایی،انرژی بخش حمل و نقل، گرمایش گاز طبیعی، نیروی الکتریسیته، آب و زمین مورد نیاز برای دفع مواد زاید در شهرساری میپردازد، تلاش میکند به این مسأله پاسخ دهد که آیا فضای بومشناختی شهر ساری توان حمایت و برآوردننیازهای اساسی جمعیت شهر را دارد؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته و جمع آوری داده ها از دوروش مراجع رسمی و آمارنامه ها و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری آن تمام خانوارهای شهر ساری وحجم نمونه آن نیز که بر اساس فرمول کوکران محاسبه شده، تعداد 380 خانوار در نظر گرفته شده است. یافته های اینپژوهش نشان میدهد که در مجموع جای پای اکولوژیکی شهر ساری 0.82 هکتار می باشد؛ که بخش حمل و نقل با0.22 هکتار بیشترین و زمین مورد نیاز برای دفن مواد زاید با 0.7 مترمربع برای هر نفر کمترین سهم را در بین سایرمواد داشته اند. اگرچه این موارد فهرست کاملی از مصارف شهر نیست؛ اما با توجه به اینکه، مصرف زمین ساکنان شهرساری 82 برابر بیش از مساحت اشغالی کنونی می باشد، بنابراین شهر ساری فاقد توان لازم و کافی فضای بوم شناختیبرای تأمین نیازهای ساکنان خویش و جذب کربن تولید شده است و چنانچه آن را با مجموع اراضی کشاورزی استان کهبرابر 375789 هکتار است، مقایسه کنیم، 0.64 کل این اراضی را به خود اختصاص می دهد. به بیانی دیگر، سامانه زیستیکه برای حمایت از شهر ساری لازم است، محدودهای بسیار فراتر از محدوده جغرافیایی شهرستان ساری و بیش از نیمیاز مساحت اراضی استان را شامل می شود.

Keywords:

جای پای اکولوژیکی , پایداری , توسعه پایدار شهری , ظرفیت زیستی , شهر ساری