نفیسه مقدسی - کارشناسی ارشد گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
واحدبردی شیخ - دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ایمان کریمی راد - دانشجوی دکتری گروه منابع آب دانشگاه تهران

سازههای آبخیزداری از جمله پروژههای پرهزینهای هستند که با اهداف کاهش وقوع سیلاب و کاهش فرسایش و رسوب در حوزه - های آبخیز احداث میگردند. از آنجایی که ایجاد هرگونه سازه در بستر مسیلها و اقدامات بیولوژیکی میتواند در تغییر رفتار سیل موثر باشد، این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر عملیات مکانیکی بر رفتار هیدرولوژی حوضه انجام شده است. برای مقایسه دوره قبل و بعد از اجرای عملیات از سیستم مدلسازی حوزه آبخیز WMS استفاده گردید. اقدامات مورد نظر در این مطالعه بین سالهای تا 1386 توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان انجام گرفته است. بطور کلی عملیات مکانیکی اجرا شده در حوزه آبخیز سدبوستان را میتوان در قالب احداث بند خاکی ( 61 مورد) ، سازههای سنگی ملاتی ( 5 مورد) و گابیون بندی ( 5 مورد) دستهبندی نمود. با استفاده از مدل SCS و شبیه سازی سیلاب حوضه، بررسی تاثیر سازه ها در کنترل سیلاب و رواناب حوضه مطالعه گردیده است. مدل با پنچ واقعه مشاهداتی، واسنجی و اعتباریابی گردید و برای بررسی اثر اقدامات آبخیزداری، سه واقعه سیلاب مشاهداتی در ایستگاه تمر برای زمان بعد از احداث سازهها مورد بررسی قرار گرفت. بررسیها نشان داد که مخزن سازههای احداث شده با حجمی حدود 6000 متر مکعب، قادر به کاهش 36/3 درصدی دبی اوج میباشند البته لازم به ذکر است در صورتی که سازهها از رسوب پر نشده و عملکرد کاملی داشته باشند این کاهش شدیدتر بوده و افت حجم سیلاب را هم شامل میشود

اقدامات سازه ای ، وقوع سیلاب ، ازیابی ، سیستم مدلسازی آبخیز ، حوزه آبخیز سدبوستان