شاخص بهره وری آب، ابزاری برای سنجش پایداری منابع آب مطالعه موردی بخش کشاورزی استان یزد

یکی از ابزارهای مهم در زمینه سنجش میزان پایداری یک سیستم در طول زمان، میزان رشد بهره وری در آن می باشد. بهبود بهره وری در طول زمان تصویری مطلوب از نتیجه همه فعالیتهای انجام شده می باشد. اگر یک بخش مصرف کننده آب مانند بخش کشاورزی در طول زمان از منابع آب به نحوی استفاده کرده باشد که از هر واحد آب، بازده بیشتری را بدست آورده باشد، می توان استنباط نمود که این نظام در بهره برداری از منابع آب و زمین روند پایداری را در توسعه طی می نماید. بنابراین، در این مطالعه بهره وری جزئی آب و بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی استان یزد به عنوان یکی از استانهای نماینده مصرف کننده آب کشور مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه گیری بهره وری آب و همچنین بهره وری کل عوامل تولید محصولات مورد بررسی از بین روشهای مختلف، شاخص ترنکوئیست- تیل انتخاب گردید که قابلیت نشان دادن اثرات جانشینی بین نهاده ها در طول زمان را دارد. داده های مورد نیاز از دفتر آمار و فن آوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی برای دوره 90-1379 دریافت گردید. نتایج نشان داد که بهره وری جزئی آب در طول دوره مورد بررسی در سطح استان یزد بهبود یافته و دارای رشد مثبت حدود 98/0 درصد بوده است. همچنین رشد بهر هوری کل عوامل تولید در سطح استان مورد بررسی افزایشی بوده و متوسط رشد سالانه آن 6/3 درصد بدست آمده است. بر اساس یافته ها، پیشنهاد میشود الگوی مورد استفاده در این مطالعه برای ارزیابی بهره وری آب و بهره وری کل عوامل در تمام استانهای کشور مورد استفاده قرار گیرد و از طریق هدفگذاری بهرهوری آب، مبنایی برای ارزیابی برنامه ها و طرحهای انجام شده در راستای توسعه پایدار کشاورزی و منابع آب در سطح استانی ایجاد گردد

Keywords:

بهره وری آب , بهره وری کل عوامل تولید , شاخص ترنکوئیست ـ تیل , توسعه پایدار , استان یزد , ایران