سیدمحمدمهدی میرممتاز - کارشناسی ارشد معماری، پژوهشگر
رقیه کیخائی - کارشناسی معماری، پژوهشگر

تربیت فعالیتی مداوم و جامع برای رشد و تعالی و تکامل انسان چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی و غنای فرهنگی و تعالی جامعه می باشد. از آنجایی که لوح دل کودکان، همچون آئینه ای است که هر آنچه در آن بتابد، انعکاس مییابد و با هرچه آموخته شود تا ابد آمیخته خواهد ماند؛ و با این باور که تربیت از دوران کودکی و حتی قبل از آن آغاز میگردد. لذا، بدیهی است تربیت کودکان، دربستری مناسب، سبب می گردد تا زمینه های لازم جهت پرورش روح و بروز خلاقیت فردی و اجتماعی ایشان بوجود آید. از اینرو بایستی نیازهای تربیتی کودکان را از تمام جنبه ها مورد تفحص قرار داد تا بتوان آینده ای بهتر و فضایی مطلوبتر برای آنها ترسیم نمود. از سوی دیگر، بایستی بر این نکته نمود که تربیت نمود که تربیت کودک در مکان مهمترین نهاد اجتماعی(خانواده) یعنی مسکن آغاز میگردد. لذا، روح و کالبد مسکن نیز در امر تربیت تأثیر بسزایی خواهد داشت. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی، توصیفی، انجام تحقیقات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی و با دیدی معمارانه به تحلیل ارتباط تأثیر آموزه های دینی بر مفاهیم و رفتار کودک در دوران حضورش در مسکن ایرانی-اسلامی پرداخته است. جهت نیل به این مهم، برخی از مفاهیم اعتقادی، اخلاقی و کالبدی و همچنین رفتارهای مستقل و وابسته تأثیرگذار بر تربیت کودک بصورت محسوس و نامحسوس، مورد مداقه قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آنست که آموزه های اسلامی بودیعه نهاده شده در مسکن سنتی ایرانی- اسلامی یکی از اصلیترین منابع تأثیرگذار بر مفاهیم تربیت کودک می باشد.

کودک،آموزه های اسلامی، معماری مسکن، مفاهیم معنایی، علوم رفتاری