حمید عبداللهیان - استاد گروه ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران،
مهین شیخ انصاری - مدرس دانشگاه پیام نور تهران

این مقاله به مطالعه تاثیر کاربری در فیسبوک بر "احساس محرومیت نسبی" و "رضایت از زندگی" کاربران فیسبوک می پردازد. داده های این مطالعه در سه مرحله و با روش ترکیبی جمع آوری شده اند. در مرحله اول با روش پیمایش و با حجم نمونه تصادفی، 7342 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند و داده های مرحله میدانی جمع آوری شدند که بر آن اساس، تاثیر کاربری در فیسبوک بر محرومیت نسبی سنجیده شد. در مرحله دوم و با حجم نمونه 722 نفر از میان دانشجویان پیام نور به جمع آوری داده ها پرداختیم و تاثیر کاربری در فیسبوک بر رضایت از زندگی کاربران را ارزیابی کردیم. همچنین در مرحله سوم که مبتنی بر روش شناسی کیفی بود از روش مشاهده مشارکتی و مستقیم داده های کیفی جمع آوری و به ارزیابی اظهار نظر کاربران فیسبوک پرداختیم تا روایی و پایایی نتایج تحقیق را ارزیابی کنیم. تحلیل یافته های مرحله اول نشان می دهند که کاربران غیرفعال در فیسبوک نسبت به افرادی که عضو فیسبوک نیستند بیشتر احساس محرومیت نسبی می کنند و زندگی واقعی خود را کمتر از افرادی که عضو فیسبوک نیستند به آرمانهای خود منطبق می دانند. همچنین یافته ها نشان می دهند که کاربری در فیسبوک حس محرومیت نسبی را در کاربران غیر فعال افزایش می دهد. برخی یافته های مرحله دوم نیز نشان می دهند که کاربران غیر فعال نسبت به افرادای که عضو فیسبوک نیستند رضایت از زندگی کمتری دارند و کاربری در فیسبوک رضایت از زندگی کاربران فعال را افزایش می دهد. یافته های مرحله سوم نیز که مبتنی بر مشاهده مشارکتی و مستقیم در فیسبوک بود، نشان می دهند که تعداد زیاد دوستان فیسبوکی، برای کاربر اعتبار، و تعداد زیاد لایک های "پست" برای او محبوبیت به همراه می آورد که این خود موجب بوجود آمدن رقابت و حس حسادت بین کاربران می شود

دورکیم، رضایت از زندگی، فیسبوک، محرومیت نسبی