مقایسه ی مبانی جهان شناختی انواع رویکردهای تربیت معنوی

برخی معنویت را گمشده ی عصر حاضر می دانند و در باب فقدان آن و از خود بیگانگی انسان امروز، سخن ها می گویند، برخی نیز تعریفی از معنویت ارائه می دهند که آن را نه تنها گم نشده، بلکه همیشگی و همه جایی و حاصل درون نگری و خود آگاهی انسان می دانند. تفاوت در تعاریفی که از معنویت ارائه می شود، به تفاوت در نوع نگرش نظریه پردازان و فلسفه ای که مبنای نظر ورزی آن ها قرار می گیرد و به تبع آن، منجر به رویکردهای متفاوتی به ترتیب معنوی انسان می شود، بر می گردد، بنابراین هرگونه اظهار نظر و سعی در شناخت واقعی این تعاریف و راهکارها، پیش از هر چیز، نیازمند داشتن درکی هر چند کلی از مبانی این دیدگاه ها و نگاه ویزه ی آن به انسان و جهان است. این مقاله سعی دارد با روشی تحلیلی- تطبیقی، به مقایسه ی مبانی جهان شناختی و پیش فرض های تأثیر گذار رویکردهای مطرح در بابت تربیت معنوی که به طور کلی می توان آنها را به دو دسته ی تربیت معنوی دین گرا و غیر معطوف به دین جای داد، بپردازد. بی گمانف نتایجی تحقیق می تواند راهگشای کارگزاران تربیتی، در روشن نمودن بسیاری از مفاهیم، اصول و روش هایی که مبنای فکر و عمل تربیتی آنها قرار می گیرد، باشد تا بهتر از خاستگاه و پی آمد افکار و اعمال خویش آگاه شوند و با تأمل بیشتری دست به انتخاب بزنند. یافته ها حاکی از وجود تفاوت های قابل توجه در نگاه دو رویکرد به جهان است که یکی آن را بستر رشد و تکامل معنوی می داند و برای آن، شاخصه های معنوی در نظر می گیرد که مهمترین آنف ماهیت "از اویی و به سوی اویی" داشتن است و دیگری با نگاهی محدود و بیشتر مادی به جهان می نگرد و به عاملیت فزاینده ی انسان برای تصویر کردن معنویتی برای خویش، بهای بیشتری می دهد.

Keywords:

تربیت معنوی , مبانی جهان شناختی , رویکردهای تربیت معنوی