بررسی مقایسه ای داده های اقیانوس شناسی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان محدوده آبهای ایران

برای دست یابی به نحوه توزیع پروفیل های عمودی وافقی درجه حرارت، شوری،اکسیژن محلول و کلروفیل a درمحدوده آبهای ایرانی جنوب کشور، تعداد ۵۳ ایستگاه نمونه برداری در خلیج فارس و ۴2 ایستگاه در دریای عمان انتخاب گردید. گشت های دریایی وعملیات نمونه برداری از خلیج فارس در سال ٨۳ و دریای عمان در سال ٨6 و با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس ۱ به اجرا در آمد.در تمامی ایستگاه ها پروفیل عمودی پارامترها با استفاده ازدستگاه CTD مورد سنجش قرار گرفت . انتقال داده های ثبت شده از حافظه دستگاه به رایانه ازطریق برنامه نرم افزاری Hyper terminal انجام شد. رسم پروفیل های عمودی و کانتورهای سطحی وعمقی داده ها، با استفاده از برنامه های نرم افزاری Matlab و Excel صورت پذیرفت. تحقیق پیرامون ساختار عمودی درجه حرارت وروند تغییرات فصلی آن در دریای عمان نشان داد که از نظرتغییرات دمایی در این پهنه آبی در طول سال ترموکلاین دائمی برقراربوده و با تغییرات فصلی فقط ضخامت ویا پهنای آن تغییر مینماید، در صورتیکه درخلیج فارس ترموکلاین فصلی) Seasonal Termocline ( وجود داشته که در نیمه اول سال تشکیل ودر نیمه دوم سال از بین می رود. همچنین نتایج حاصل بررسی ساختار عمودی اکسیژن محلول وروند تغییرات فصلی آن نیز نشان داد که دریای عمان در طول سال از اکسی کلاین دائمی برخوردار بوده و با تغییرات فصلی فقط پهنای شکست لایه اکسیژنی تغییر می یابد در صورتیکه در خلیج فارس اکسی کلاین به صورت فصلی بوده وآن هم فقط در بعضی از مناطق عمیق به صورت ضعیف وموقتی تشکیل شده وبا سرد شده هوا از بین می رود.نتایج حاصله نشان داد که میزان شوری آب در لایه های سطحی دریای عمان و خلیج فارس، از شرق به غربافزایش می یابد. نتایج نشان داد ،جریان خروجی خلیج فارس که ازطریق لایه های عمقی تنگه هرمز به دریای عمان جاری می گردد،به همراه خود اکسیژن محلول نسبتا" مناسبی را به بدنه آبی دریای عمان در اعماق ۱۵2 تا ۳22 متری انتقال می دهد بطوریکه مقدارآن در این نواحی از سطح به عمق کاهش یافته اما در اعماق مذکور یک افزایش نسبی داشته ودوباره به شدت رو به کاهش نموده و به صفر تقلیل می یابد.همچنین مقایسه اکسیژن محلول لایه های سطحی پهنه های آبی جنوب کشور نشان داد که روند تغییرات اکسیژن محلول و درجه حرارت درلایه های سطحی خلیج فارس در تابستان وزمستان، عکس یکدیگربوده بطوریکه در تابستان مقداردمای سطحی آب ازشرق به غرب افزایش ومقدار اکسیژن کاهش، اما در زمستان مقدار درجه حرارت از شرق به غرب کاهش ولی مقدار اکسیژن افزایش می یابد،در صورتیکه در دریای عمان اولامقدار اکسیژن محلول از ساحل به دریا کاهش داشته وثانیا به دلیل وجود جریانهای فراچاهنده در این پهنه آبی مقدار اکسیژن محلول مخصوصا بعد از مونسون تابستانه کمتر از خلیج فارس می باشد.نتایج توزیع افقی کلروفیل a در خلیج فارس ودریای عمان نشان داد که غلظت آن در مناطق ساحلی هر دو پهنه آبی بیشتر از مناطق دریایی می باشد.همچنین نتایج بررسی ساختار پراکنش عمودی غلظت کلروفیل a و روند تغییرات فصلی آن نشان داد که بیشترین پراکنش و غلضت آن در لایه های عمقی تقریبا بین 02 تا ۴2 متری پدیدار گشته وسپس با افزایش عمق آب از غلظت آن کاسته شده و در اعماق حدودا ۱22 متری مقدار کلروفیل a به صفر تقلیل می یابد

Keywords:

خلیج فارس و دریای عمان , تنگه هرمز , ترموکلاین , اکسی کلاین , کلروفیل a , کانتور سطحی