اردشیر خسروی دهکردی - گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان
سیدفرهاد موسوی - گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
مجید افیونی - گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان
علی جعفری - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

مصرف کودهای نیتروژن دار بدن توجه به اثرات سوء بر خصوصیات خاک، محصولات کشاورزی و به ویژه محیط زیست به طور چشمگیری افزایش یافته است. نیترات به عنوان عمده ترین شکل نیتروژن به راحتی به آبهای زیرزمینی منتقل و باعث آلودگی آنها می باشد.آبهای زیرزمینی به علت داشتن کیفیت مناسب و قابلیت دسترسی آسان، مهمترین منبع تأمین آب در مناطق خشک و نیمه خشک است، هدف از انجام این تحقیقی بررسی آلودگی نیترات، توزیع و تغییرات آن در آبهای زیرزمینی حاشیه زاینده رود در منطقه خشک و نیمه خشک استان اصفهان میباشد. بدین منظور از باغبنداران تا ورزنه حدود 100 حلقه چاه آب دایر انتخاب گردید و به طور ماهیانه از مهرماه 1377 تا مهر ماه 1381 نمونه برداری انجام گرفت.نتایج نشان داد میانگین غلظت نیتروژن نیتراتی در آب چاههای باغباداران با عمق متوسط 9 متر 5/28، در منطقهفلاورجان با عمق متوسط 7/5 متر 17/63 ودر منطقه ورزنه با عمق متوسط 6 متر 6/35 میلی گرم در لیتر بود. بیشترین مقدار غلظت نیتروژنی نیتراتی در آب چاه در منطقه جلا آباد درفاصله یک کیلومتری ساحل زاینده رود و به میزان 70/8میلیگرم در لیتر (7برابر حد استاندارد 10 میلیگرم در لیتر) در تاریخ 80/1/27 اندازه گیری شد. میانگین غلظت نیتروژنی نیتراتی چاه آب آشامیدنی روستایی باغ ملک (چاه شماره 1) با چاه آب شهر ورزنه(چاه شماره 100) در طول مدت مطالعه تفاوت معنی داری نداشت ولی این غلظت در منطقه لنجان(کله مسیح،چمگردان، زرین شهر، فلاورجان و درچه) به علت فعالیت زیاد کشاورززی (عمدتا برنج کاری) با نقطه شروع(چاه شماره1) و نقطه پایان(چاه شماره 100) دارای تفاوت معنی داری بود. همچنین ، نتایج نشان داد که غلظت نیترات با هیچیک از پارامترهای شیمیایی اندازه گیری شده در نمونه های آب زیرزمینی همبستگی معنی داری ندارد.

آلودگی آبهای زیززمینی ، محیط زیست ، فعالیت های کشاورزی ، استاندارد آب ، پساب صنعتی