حمزه غلامعلی زاده - دکتری معماری دکترای تخصصی ، استادیار، دانشگاه گیلان
سلماز خوش نوافومنی - کارشناسی معماری مهندسی ، دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دستیار استاد، دانشگاه گیلان، دانشگاه خیام مشهد

امروزه به دلایل مختلف، کودکان بسیاری بدون سرپناه متولد می شوند. عدم توجه به آینده آنان می تواند شرایط خطرناک و اسف باری را برای جامعه ما رقم بزند. بدین منظور ایجاد مراکزی برای نگهداری این کودکان و نوجوانان، به گونه ای که استاندارهای لازمدر آنها رعایت شده باشد، به شدت احساس می شود. برای طراحی و احداث چنین مکان هایی لازم است به گونه ای عمل شود کهصرف نظر از روابط اجتماعی محیط، عوامل کالبدی آن نیز در رشد شخصیتی کودکان موثر باشد. هدف از این مقاله، ارائهراهکارهایی جهت طراحی مرکز نگهداری از کودکان و نوجوانان بی سرپرست رده سنی 7 تا 18 سال در شهر مشهد است که در آنعلاوه بر توجه به موارد عام مربوط به طراحی فضای اقامت کودکان و نوجوانان، نسبت به ایجاد رابطه مناسب محیط مورد نظر با نیازهای آنان اهمیت ویژه ای مبذول شود. محیط کالبدی فیزیکی صرفا به صورت مجرد نمی تواند در رشد انسان عاملی مستقیم محسوب شود. برای رسیدن به مکانی متناسب که در آن امکان وقوع تعاملات اجتماعی مناسب وجود داشته و نیز تاثیرات روانشناختی آن بر کودکان و نوجوانان استفاده کننده از درجه بالایی برخوردار باشد، ضرورت توجه به برنامه ریزی صحیح در ارتباط با نحوه عملکرد روابط و نیز استفاده از نمادها و نشانه هایی که برای آنان قابل ادراک است، احتمال داده می شود. روش تحقیقی که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته است، تلفیق نظر و استدلال منطقی می باشد. با توجه به مطالعاتی که تاکنون در ارتباط باموضوع مورد بحث انجام شده است و تلفیق آن با استدلال های بدست آمده از مباحث روانشناسی رشد و روانشناسی کودکان بی سرپرست، راهکارهایی برای ایجاد فضاهای مورد نظر یک پرورشگاه ارائه شده است.در پایان مقاله، راهکارهای نتیجه شده از مطالعات به عمل آمده جهت طراحی فضای مطلوب برای اقامت کودکان و نوجوانان بی سرپرست، به گونه ای که در راستای تامین نیازهای روحی آنان باشد، بیان شده است.

بی سرپرست، تعاملات، روانشناسی، پرورشگاه، کالبدی