بهرام فیضی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
علی خلیلی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری

باتوجه به مفهوم عدالت اجتماعی که به لحاظ جغرافیایی وفضایی،توزیع منابع عمومی با سیاست ها وخط مشی های اجتماعی وجغرافیایی می باشد واهمیت تحقق عدالت اجتماعی توزیعی در شهر تهران با توجه به اهمیت ملی،منطقه ای وجهانی روزافزوناین شهر ونیز در جهت پاسخ به فطرت عدالت طلبی انسان از یک سو وملاحضات سیاسی اجتماعی در لزوم ایجاد انسجام اجتماعی و... از سوی دیگر،شتاب روزافزون دو قطبی شدن مناطق وگروه های اجتماعی شهر تهران که خود بازتاب سیاست گذاری ها ومسائل اجتماعی-اقتصادی وسیاسی درسطح ملی است،لزوم توجه همه محققان وبرنامه ریزان شهری را به اهمیت اجرای عدالتاجتماعی می طلبد.از آنجا که در تحقق عدالت اجتماعی چگونگی سیاستگذاری های سازمان ها ونهاد های دولتی نقش اساسی دارد،این پژوهش عملکرد شهرداری تهران را به عنوان یک نهاد دولتی موثر در مدیریت شهری را از طریق تحلیل همبستگی درآمدها وهزینه های آن با شاخص های فقر وتوسعه مورد بررسی قرار می دهد. علی رغم اینکه در سال های اخیر در ادبیات علمی دنیا،تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در ارتباط با درآمدها وهزینه های نهادهای دولتی بسیار تاکید می شود،اما تاکنون در سطح جهان،پژوهشی با این رویکرد انجام نشده است.در کشور ما نیز متاسفانه،بطورکلی عدالت اجتماعی وتحلیل فضایی آن بسیار کم،موضوع پژوهش های دانشگاهی وعلمی بوده است. رویکرد تجسم سازی عدالت از طریق نقشه های برابری،می تواند بطور صریح وآسان وضعیت جهت گیری تخصیص منابع ومنافععمومی جامعه را به گروه های خاص از مردم نمایش دهد.یعنی اینکه باید همه بدانند چه کسی هزینه ها را می پردازد؟وچه چهکسی ودرکجا از منافع آن بهره مند می شود؟برای این منظور از تکنیک مدرن وجدید اقتصاد سنجی فضایی استفاده شده است.این تکنیک براساس اصول ومبانی اقتصادسنجی مدرن و تئوری های منطقه ای قادر است ضمن تعیین چگونگی همبستگی درآمدها وهزینه های شهرداری با شاخص های فقر وتوسعه یا هر متغییر دیگر ،چگونگی توزیع جغرافیایی آن ها را از طریق محاسبه وابستگی فضایی میان آنها نشان دهد.این روش از طریق مفهوم تحلیل فضایی با مفاهیم جغرافیایی واز طریق کاربرد روش های آماری وکمی،با اقتصادسنجی در ارتباط است که حاصل آن اقتصادسنجی فضایی می باشد.پس این تکنیک تلفیقی از مفاهیمجغرافیایی واقتصاد منطقه ای است،واستفاده از آن محقق را قادر می سازد، با رویکرد منطقه ای انتخاب واحد های جغرافیایی متغیرهای اجتماعی-اقتصادی را مورد مطالعه قرار دهدونتایج را هم در چارچوب کلان وهم برچسب ویژگی های مکانی به دست آورد مناطق بیست ودو گانه تهران به عنوان واحد های جغرافیایی در تحلیل عدالت فضایی انتخاب شده اند وبرای انجام محاسبات آماری تحلیل فضایی،از نرم افزارآماری spss واز قابلیت تهیه نقشه های برابری نرم افزار اطلاعات جغرافیایی arc view استفاده شده است.

توسعه فضایی- عدالت اجتماعی – توزیع عدالت - تهران