سیده رقیه رضوی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم
نجمه پری تقی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم
محسن قاسمی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم

امروزه با وجود دغدغه ها و خستگی ناشی از کار و فعالیتهای روزانه در جامعه ، فشارهای عصبی و روانی بر انسان وارد می شود که عدم کنترل و بهبود آن سلامت جسم و روان انسان را تهدید می کند. بنا براین وجود محیط و فضایی برای توقف ، تفکر ، آرامش، جهتدریافت انرژی و تخلیه فشارهای عصبی و روانی انسان امری لازم و ضروری به نظر می رسد. از این رو اهمیت و توجه به رابطه انسان باطبیعت که ریشه در تاریخ کهن و معماری ایرانی دارد و با باور ایرانیان سازگار می باشد دو چندان می شود ؛ باغ ایرانی می تواند خود یک فضای مکث جهت تأمل و اندیشه باشد و انسان را از تنشهای عصبی دور کند تا به آرامش برسد .تاکنون بررسیهای متعددی از نظر شکلی،کالبدی، اقلیمی وحتی روانشناختی و نظام تمرکز حواس در باغسازی انجام شده است اما به طور مشخص به مفهوم سایه که یکی از مهمترین عناصر باغ ایرانی میباشد توجه نشده است. این پژوهش قصد دارد با بررسی ویژگی- های اساسی باغهای ایرانی دوره اسلام به نقش ویژه عنصر سایه به عنوان عامل اصلی متمایز کننده باغ ایرانی با باغ غربی بپردازد.روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی و جمعآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای به همراه مشاهده و نقد باغهای ایرانی بوده است . نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که توجه به معانی و مفاهیم باغسازی در قرآن از جمله بازی با نور و سایه یکی از الگوهایی است که در طراحی باغهای ایرانی مورد توجه قرار گرفته ، چراکه حس سایه و خنکی آرامش را به انسان به ارمغان میآورد بنابراین توصیفهای فضایی قرآن در باب حکمت باغ که از آن به بهشت موعود هم یاد می شود در واقع تاکید بر این اصل است که باغهای ایرانی از یک الگوی معنایی پیروی می کنند و این نظام معنایی باغهای ایرانی است که آن را جاودانه کرده است.

باغ ایرانی ، رابطه انسان با طبیعت، سایه، نظام معنایی باغ